Wintertijd begint met onstuimig weer!
Ging de klok komend weekend nou vooruit of achteruit? En slaap ik dan een uur langer of korter? En moet ik dan eerder op m’n werk zijn, of juist later? Elk half jaar komt de puzzel weer terug. Maar hoe lang nog? Het weer ziet er in ieder geval onstuimig uit en laat zien dat de zomer nu toch écht voorbij is.Het is weer zover: dit weekend gaat de wintertijd in. In de nacht van zaterdag op zondag om 3.00 uur, zet Nederland de klok een uur achteruit. De zondag duurt dus een uur langer. In het laatste weekend van maart gaat de zomertijd weer in.
Het weerbeeld ziet er onstuimig uit. Een koufront trekt vanuit het westen over het land en brengt flink wat regen en wind met zich mee. Rond het verzetten van de klok gaat het in het westen regenen en de wind wordt in het noordwestelijk kustgebied stormachtig, windkracht 8. Daarbij komen zware windstoten voor van 80 tot mogelijk 90 km/u. Met 15 graden is het zeer zacht. Zondag trekt de regen naar Duitsland weg en breekt vanuit het westen de zon weer door. Ook stroomt koelere lucht het land binnen, in de middag is het hooguit een graad of 12.
Omschakeling
Het verzetten van de klok blijkt telkens weer een behoorlijke omschakeling. Al is het maar een uurtje, veel mensen merken dat hun ritme verstoord raakt. Slechter slapen, moeilijker inslapen of juist opstaan, en ook overdag is je gevoel van tijd ineens helemaal van slag. En er zijn nog allerlei praktische problemen, bijvoorbeeld als je heel stipt medicijnen moet innemen. Meestal duurt het een paar dagen voor iedereen de boel weer op de rit heeft.
Hoe laat is het écht?
De echte tijd wordt bepaald door de stand van de zon (de zonnetijd). Vroeger was het precies 12.00 uur als de zon zijn hoogste stand had bereikt. Dat werd met een zonnewijzer aangegeven op de kerktoren van het dorp. Een dorp verderop had weer een iets andere tijd, omdat die verder naar het westen of oosten lag. Zo kan het dat er zomaar 16 minuten tijdsverschil zat tussen het meest oostelijk gelegen plek van Nederland en het meest westelijke dorp.
Westertorentijd
Met de komst van de stoomtrein in 1866u werd dat zo verwarrend dat er één tijd voor het hele land werd ingevoerd: de Amsterdamse tijd. Het was overal 12.00 uur als de zon op zijn hoogst stond op de Amsterdamse Westertoren. In 1884 werden wereldwijd 24 tijdzones ingesteld met Greenwich (Engeland) als centrale punt.
'Daglichtbesparingstijd'
In Engeland kwam er vervolgens iemand op het idee om in de zomerperiode de klok te verzetten. In de tijd waar elektriciteit nog schaars was, is het goedkoper overdag langer door te werken als het nog licht is. Zo ontstond daylight saving time, in het Nederlands kennen we dit als ‘zomertijd’.
Kolen en olie
In 1916 werd in Nederland voor het eerst de klok verzet naar zomertijd, in navolging van de Duitsers. Het zou kolen besparen. Na de Tweede Wereldoorlog is het bij ons weer afgeschaft. Tijdens de oliecrisis van 1973 kwam de zomertijd in delen van Europa terug. Nederland volgde in 1977 en dat is sindsdien niet meer veranderd.
Te moeilijk
De laatste jaren laait de discussie continu weer op. Moeten we de zomertijd afschaffen? Of juist de wintertijd? Moeten we tijdzones anders indelen? Zelfs de Europese Commissie heeft er al uitgebreid werk van gemaakt. De uitkomst: de discussie bleek te ingewikkeld om een besluit te nemen. Tja.
Wat zou het betekenen?
Het is grotendeels onduidelijk wat de gevolgen zouden zijn van het afschaffen van het verzetten van de klok. We leven inmiddels in een hele andere tijd, in een 24-uurs-economie, technologisch zijn we een behoorlijk stukje verder en daarmee is 'daglicht besparen' niet meer zo aan de orde. Als we het zouden afschaffen, pleiten diverse wetenschappers voor het aanhouden van de wintertijd. De ‘echte tijd’. Een permanente zomertijd zou zorgen voor veel slaapproblemen, toename van allerlei ziekten, winterdepressies, alcohol- en drugsgebruik, en ga zo maar door.
Kortere zomeravonden of nacht tot ver in de ochtend
Een permanente wintertijd zou ook betekenen dat op 21 juni, meestal de langste dag van het jaar, de zon opgaat om 4.21 uur en alweer ondergaat om 21.04 uur. Toch jammer van die lange zwoele zomeravonden. En wat heb je aan dat licht als iedereen nog ligt te slapen? Een permanente zomertijd zou dan weer betekenen dat de zon rond de kortste dag, 21 december, pas opkomt om 9.46 uur. Dat is toch ook niet echt bevorderlijk voor je humeur, zou je denken. Twee uur later is het alweer zowat middag.
Zo blijven de argumenten over elkaar heen buitelen. Binnen Europa mag nu elke lidstaat het zelf beslissen, maar ook die beslissingen zijn nog verre van genomen. Het ziet er ook niet naar uit dat dat binnenkort verandert.
Half?
De één noemt zich een ochtendmens, de ander een avondmens. De één gaat graag vroeg naar bed, de ander is weer meer een uitslaper. Ook op andere vlakken – economisch, psychologisch, etc. – is er een eindeloze lijst voor- en nadelen. Kortom: niemand heeft de ultieme oplossing, maar het halfjaarlijkse ‘gedoe’, daar wil men toch wel graag vanaf. Misschien moeten we gewoon een half uurtje opschuiven, en het er dan nooit meer over hebben.
Tips voor dit weekend
In elk geval, voor komend weekend geldt:
De klok gaat ACHTERUIT. Je kunt een uur LANGER slapen. De zon komt EERDER op en gaat EERDER onder. Als je je wekker vergeet te verzetten, kom je een uur TE VROEG.
Slaap lekker.
