Eunice was mogelijk de op vier na zwaarste storm sinds 1970

Om een idee te krijgen van hoe zwaar een storm als Eunice was, heeft het KNMI het zogenoemde stormgetal uitgevonden, ontwikkeld door KNMI-onderzoeker Sander Tijm. Het stormgetal wordt hoger naarmate op meer KNMI-stations in Nederland zeer zware windstoten worden gemeten. De waargenomen windstoten worden op ieder station vergeleken met de voor die plek geldende herhalingstijden van dergelijke stoten. Een windstoot van 100 km/uur aan zee zal daardoor minder meewegen in de berekening dan een stoot van 100 km/uur ver in het binnenland.

Eunice hoort bij zwaarste stormen sinds 1970

De tabel van zwaarste stormen, die we in Nederland in de laatste 52 jaar hebben gehad, wordt op die manier aangevoerd door de storm van 25 januari 1990, gevolgd door de stormen van 3 januari 1976, 26 februari 1990, 13 november 1972, 18 januari 2007 en 27 oktober 2002. Ook de storm van 18 januari 2018 komt in deze lijst voor (op een achtste plaats). De storm van 28 oktober 2013 staat er niet in, omdat het toen om een kleinschalig stormveld ging boven Noord-Nederland.

Hoe groter het gebied met zware windstoten is, des te hoger scoort een storm. Hier en daar werd gisteren even gesuggereerd dat Eunice de zwaarste storm sinds 2018 was. Als je naar de gemiddelde wind op de kuststations kijkt, is dat mogelijk (maar dan heel erg nipt) ook waar. Maar je doet de storm van gisteren absoluut tekort als je geen rekening houdt met de omvang en duur van de storm en het gebied waarin het tot (zeer) zware windstoten is gekomen. In die zin moeten we Eunice echt vergelijken met de stormen van 18 januari 2007 en 27 oktober 2002. Qua stormgetal zal de storm van gisteren niet ver bij die twee stormen vandaan uitkomen en boven die van 18 januari 2018. Een vijfde plaats in de lijst, achter de storm van 13 november 1972, lijkt het hoogst haalbare. Als het een vijfde plaats zou worden, hebben we gisteren de zwaarste storm sinds 26 februari 1990 meegemaakt.

Vooral in het binnenland was Eunice een zware storm

Komen zware stormen aan zee vaker voor, in het binnenland werd Eunice gisteren als een echt zware storm ervaren. De hoogst gemeten windvlaag kwam nu eens niet aan de kust, maar boven land voor. Cabauw in Utrecht won met een windvlaag van ruim 145 kilometer per uur, de Houtribdijk noteerde ook 145 kilometer per uur, maar bleef net onder Cabauw. Daarbij kwam het in Cabauw op meerdere momenten tot een 10-minutengemiddelde van windkracht 10, een zware storm; heel opmerkelijk voor een landstation. Ook Herwijnen (in Gelderland) en Eelde in Drenthe noteerden als landstations 10-minutengemiddelden van een windkracht 10. Hoogeveen noteerde een windstoot van 132 kilometer per uur, een bijzondere zware windvlaag voor die omgeving.

Van de stations dichterbij het water waren Vlieland en de Houtribdijk de enige twee die het tot enkele 10-minutengemiddelden van windkracht 11 schopten. Mogelijk is dat ook in Vlissingen gebeurd, maar in de ruwe metingen vinden we daarvan nog geen bevestiging terug. Het hoogste uurgemiddelde van de wind daar laat met 56 knopen de mogelijkheid van een windkracht 11 echter zeker open. Sterker nog, als die waarde klopt, kan het bijna niet anders dan dat ook daar enkele 10-minutengemiddelden van een windkracht 11 zijn gemeten, met een zeer zware storm dus.

Limburg bleef als enige onder windkracht 9

Uiteindelijk was Limburg de enige provincie waar de gemiddelde wind op geen enkel weerstation gedurende 10 minuten een windkracht 9 bereikte. Maastricht was verder de enige plaats waar de windstoten beneden 100 kilometer per uur bleven. In de rest van Nederland kwam de wind wel overal boven die grens uit. Het gemak waarmee de wind in vlagen snelheden van boven 100 kilometer per uur haalde, was lange tijd zelfs opmerkelijk. Windvlagen met snelheden tussen 100 en 120 kilometer per uur zijn in het binnenland nu eenmaal zeldzaam.

Meer dan 12 uur storm op Vlieland

Tenslotte was de duur van de storm opmerkelijk. De storm begon gistermiddag allemaal even na 14 uur, en hield vervolgens lang aan, zeker in het noorden van het land. Een station als Vlieland meldde om 14.30 uur voor de eerste keer een windkracht 9, rond 17 uur kwam daar voor de eerste keer een windkracht 10 uit de bus, een situatie die met korte onderbrekingen tot ongeveer 2 uur vannacht aanhield. In de tussentijd is zelfs een enkele keer een windkracht 11 gemeld. Vanaf 3 uur vannacht schakelde de wind er weer naar een windkracht 8 terug, een stormachtige wind. De periode met af en aan storm tot (zeer) zware storm had er op dat moment 12,5 uur geduurd.