Duinpannen vrieskoujagers onderwerp wetenschappelijk onderzoek
De duinpannen, waar vrieskoujagers Pieter Bliek en Karel Holvoet hun temperatuurmetingen doen, zijn nu onderwerp van een wetenschappelijk onderzoek dat door Yonas Negusse Asfaha, een Eritrese MSc student van IHE Delft Instituut voor Water Educatie, wordt uitgevoerd.Centrale vraag van het onderzoek, dat door Hans van der Kwast, associate professor in Open Science en Digital Innovation bij IHE Delft en PhD student Bich Tran uit Vietnam wordt begeleid, is hoe je de temperaturen in de duinpannen precies meet en wat de rol is van de vorm van de duinpannen, de bodemgesteldheid en het stuk van de hemel dat je vanuit de duinpannen kunt zien. In oktober moeten de resultaten bekend worden.
Welke factoren zijn van invloed?
Omdat de metingen in de duinpannen al een tijdje worden gedaan – we publiceren er op Weer.nl met grote regelmaat over – wordt steeds meer duidelijk welke factoren er op de afkoeling van invloed zijn. Een van de allerbelangrijkste invloeden lijkt de zogenoemde sky-view factor te zijn, in simpele woorden gezegd het deel van de hemelkoepel dat je vanuit de duinpan rondom kunt zien. Hoe groter dit is, hoe beter de grond onderin de duinpan uitstraalt en hoe makkelijker de afkoeling in heldere nachten verloopt.
Volgens Pieter Bliek, die aan het onderzoek meedoet, doet ook de vorm van de duinpannen ertoe. In ronde en symmetrische duinpannen lijkt het kouder te worden dan in meer ovale en rechthoekige duinpannen. Mogelijk doordat de koudepoel er stabieler en minder gevoelig voor windverstoringen is dan in de ovalere en rechthoekige pannen. Dit is een onderdeel dat onderzocht moet worden, om de microklimaten goed te kunnen begrijpen.
Bodemgesteldheid van de duinpannen
Heel belangrijk lijkt verder de bodemgesteldheid van de duinpannen te zijn. Zo koelen duinpannen met een zandige en vochtige bodem minder snel af dan duinpannen waarin het humusgehalte van de grond veel groter is. Om een goed beeld van de microklimaten in de duinpannen te krijgen is het van belang het vocht- en humusgehalte van de grond te kennen. Tijdens het onderzoek spelen de data van de vrieskoujagers een belangrijke rol.
Asfaha, de student uit Eritrea, maakt voor zijn onderzoek gebruik van open source software (QGIS, https://www.qgis.org) en open data (onder andere het AHN4 hoogtemodel) om de geomorfologie van duinpannen te analyseren. Met behulp van de software en data kan hij volumes, oppervlaktes, omtrekken en vormeigenschappen van de duinpannen uitrekenen. De resultaten worden vergeleken met tijdseries van temperatuurmetingen gedaan door Pieter Bliek, aangevuld met andere databronnen. Zodra er resultaten zijn, melden we die.
