Eerste lokale nachtvorst een feit
Op weerstation Twenthe daalde de temperatuur aan de grond afgelopen nacht naar -1,3 graden en daarmee is de eerste grondvorst na de zomer een feit. De eerste vorst op 10 centimeter hoogte is iets aan de vroege kant, gemiddeld valt de eerste grondvorst op 28 september.In deze fase van het jaar worden de nachten snel langer. Met een noordoostenwind wordt droge lucht vanaf Scandinavië aangevoerd die ’s nachts snel kan afkoelen. Daardoor zijn deze nachten temperaturen onder 5 graden mogelijk en aan de grond kan het kwik flirten met het vriespunt.
De laatste keer dat het vroor was op 29 mei. In het oosten en noordoosten kwam het op klomphoogte op uitgebreide schaal tot vorst. In het Drentse Eelde vroor het zelfs matig met -5,4 graden.
Vorig jaar net zo laat
In 2019 kwam het op 18 september tot de eerste vorst op 10 cm hoogte. In het zuiden en oosten daalde het kwik tot één graad onder nul. In 2018 en in 2012 vroor het veel eerder in het herfstseizoen, op 1 september.
Het is in het verleden ergens in ons land zelfs twee keer in augustus al tot vorst aan de grond gekomen. Op de weerstations Soesterberg, Valkenburg en Twenthe kwam het in 1973 al op 22 augustus tot vorst aan de grond. Twenthe noteerde op klomphoogte zelfs -2,2 graden. Ook in 1993 kwam het tot bijzonder vroege nachtvorst, met op 29 augustus vorst aan de grond in Soesterberg, Gilze-Rijen, Volkel en Eindhoven. Van 20 juli tot en met 21 augustus is nog nooit grondvorst gemeten op de officiële KNMI-stations.
In 2014 viel de eerste nachtvorst recordlaat op 5 november. Door het opwarmende klimaat zien we dat de eerste nachtvorst steeds later valt.
Van teenslippers naar winterjas
De temperatuurverschillen zijn deze week enorm. Dat heeft te maken met de windrichting en is typerend voor de herfst. Dinsdag waaide nog een hete zuidenwind vanaf het Middellandse Zeegebied. Het werd recordwarm voor september met in Gilze-Rijen maar liefst 35,1 graden. Inmiddels is de wind naar het noordoosten gedraaid en stroomt veel minder warme lucht vanuit Scandinavië ons land binnen. In combinatie met de langere nachten, heldere hemel en weinig wind kan het daardoor 's nachts flink afkoelen en lag de temperatuur vanochtend ruim 35 graden lager dan afgelopen dinsdag.
Het kan deze tijd van het jaar overigens nog een stuk kouder. Al op 16 september 1971 daalde de temperatuur in De Bilt aan de grond naar bijvoorbeeld -5,2 graden.
In 2018 juist van nachtvorst naar zomerse warmte
Dat het ook andersom kan, bewijst 2018. In september kwam het al regelmatig tot nachtvorst. De eerste keer was zeer vroeg op 1 september en later in de maand vroor het aan de grond nog eens 5 nachten, soms ook op normale waarneemhoogte van 1,5 meter.
In oktober draaide de wind naar het zuiden en werd het plots volop nazomerweer. Op 13 oktober noteerde De Bilt met 26,3 graden de meeste late officiële zomerse dag ooit gemeten en in het Limburgse Ell werd de op twee na hoogste oktobertemperatuur ooit gemeten van 28,1 graden.
