Gaan walvissen en plankton het klimaat redden?

Als het woord ‘klimaat’ valt, dan is het meestal slecht nieuws. Gelukkig begint de ernst van de zaak steeds meer door te dringen, en wordt er inmiddels op allerlei vlakken hard gewerkt, onderzocht en uitgevonden om de klimaatverandering en de desastreuze gevolgen ervan, een halt toe te roepen. Daarbij is veel aandacht voor technologie, maar onlangs werd ontdekt dat de meest low-tech oplossing van allemaal een fantastisch effect kan hebben.

Walvissen dus! Wat bleek nu uit onderzoek, een tijdje geleden: walvissen nemen heel veel CO2 op in hun lichaam. Ze hebben nogal een lichaam van formaat, en walvissen leven lang, sommige soorten net zo lang als mensen. Onderzoekers schatten dat een grote walvis gedurende zijn leven zo’n 33 ton CO2 in zijn lijf verzamelt. Als een walvis sterft, zinkt hij naar de bodem, en neemt al die CO2 voor altijd met zich mee. Stel dat die ene walvis 70 jaar oud wordt; in diezelfde 70 jaar heeft een flinke boom 'slechts' zo'n 1,5 ton CO2 opgenomen.

Wat is er ook alweer mis met CO2?

Hoe zat het ook alweer? Met CO2 (koolstofdioxide, een broeikasgas) is in principe niets mis, het komt van nature voor in onze atmosfeer. Het probleem is, dat er door allerlei menselijke activiteit nu veel te veel van is, en dat we tegelijkertijd de natuurlijke opruimers van CO2 (zoals bomen) uitroeien. Door al die gassen in de atmosfeer wordt het warmer op aarde, en dat heeft grote gevolgen. De zeespiegel stijgt, het weer wordt extremer, met alle gevolgen van dien; extreme droogte, extreme hitte, extreme buien, extreme stormen, en ga zo maar door.

Poep

Walvissen ruimen dus veel van die CO2 op, en dat is niet het enige goede nieuws over walvissen: er is ook nog poep! Ruim 10 jaar geleden ontdekten Australische wetenschappers namelijk al dat walvissenpoep belangrijke voedingsstoffen bevat voor plankton. En laat plankton nou een van de belangrijkste organismen op aarde zijn; ook voor ons.

Elke tweede ademteug

Plankton is een verzamelnaam voor in het water zwevende microscopische organismen. Zowel dieren als planten. De planten noemen we fytoplankton, de diertjes zoöplankton. Deze wemelende beestjes en plantjes zijn ten eerste een belangrijke voedselbron voor talloze dieren in zee (en daarmee de basis van de hele voedselketen in de oceaan). De oceanen, die ruim tweederde van het aardoppervlak beslaan, bevatten soms zo veel (bloeiende) plankton dat je het vanuit de ruimte kunt zien.

Wat fytoplankton ook doet, net zoals bomen dat doen, is CO2 omzetten in zuurstof. Deze minuscule plantjes zorgen zelfs voor de helft van alle zuurstof op onze planeet. Elke tweede ademteug die jij neemt, heb je dus te danken aan plankton.

Miljarden bomen

Hoe meer walvissen, hoe meer poep, hoe beter plankton kan gedijen. En dat zet nogal wat zoden aan de dijk. De onderzoekers hebben berekend: met slechts 1 procent toename van de productiviteit van fytoplankton verdwijnt er elk jaar zo veel meer CO2, dat het gelijk staat aan de plotselinge verschijning van maar liefst 2 miljard bomen.

Blijf de walvis helpen

Nog meer reden dus om te zorgen dat de walvissenpopulatie verder toeneemt. De afgelopen jaren is dat bij diverse soorten al aardig gelukt. Maar nog steeds hebben ze het niet makkelijk, en daar zijn mensen vooral de oorzaak van. Nog altijd wordt er door sommige landen op walvissen gejaagd. Botsingen met schepen zijn ook een groot probleem. En dan is er nog het vele plastic in de oceanen. Onlangs werd er een dode walvis aangetroffen met maar liefst 40 kilo plastic in zijn lijf.

En het regenwoud ook

Daar moeten we dus iets aan (blijven) doen. Ook de tropische regenwouden blijven schreeuwen om onze aandacht en actie. In het Amazonegebied moeten nog elke dag bomen wijken voor de mens, die liever eindeloze velden met oliepalmen neerzet. Naar schatting verdwijnen er elke seconde (!) ruim 160 bomen uit de regenwouden. Borneo heeft in de afgelopen 50 jaar de helft van het regenwoud verloren. Op de Filipijnen is er zelfs nog maar 10 procent over van het tropische bos dat er ooit was. Daarmee raken niet alleen talloze diersoorten in grote problemen, maar wij mensen dus ook. De ‘longen’ van de aarde verliezen langzaam hun longinhoud.

Maar ook nu blijkt maar weer; misschien is het belangrijkste wel om de natuur de ruimte (terug) te geven om haar gang te gaan. Het herstelvermogen van de planeet is verbluffend, zolang ze de kans maar krijgt.

Bronnen: IMF / Milieudefensie / BBC Our Planet