Heel veel vallende sterren op komst

Ze worden de Geminiden genoemd, de meteorenzwerm waar mee te maken krijgen. Ze zijn vernoemd naar het sterrenbeeld Tweelingen (Gemini), omdat het voor ons lijkt alsof de vallende sterren daar vandaan komen. Eigenlijk is dat niet zo. En eigenlijk zijn het ook helemaal geen vallende sterren. Huh?

Geen sterren, maar meteoren

Een ‘vallende ster’ heeft eigenlijk weinig te maken met een echte ster. We noemen het zo vanwege de lichtflits die wij kunnen zien. In feite gaat het om meteoren. Meteoren zijn niet meer dan kleine stukjes steen en gruis, soms maar zo groot als een korrel zand. Soms komen die vanuit de ruimte onze atmosfeer binnen, en dat gaat met een enorme snelheid. Door hun snelheid verdampen ze in de lucht om de aarde heen. De lucht rond de gruisdeeltjes licht daarbij op en dat licht zien wij als de valstreep van de meteoor. Dat gaat razendsnel; een ‘vallende ster’ is maar heel kort te zien.

Extra bijzonder: Phaethon

Wat er komend weekend gebeurt, is dat de aarde door een gebied trekt waar veel van die stukjes steen en gruis aanwezig zijn. Die zijn dan weer afkomstig uit het spoor van een planetoïde, genaamd Phaethon. Dat is overigens ook best bijzonder, want normaal gesproken laat een planetoïde niet zo’n spoor van gruis achter, zoals een komeet wel doet. Veruit de meeste sterrenregens die wij zien, worden dan ook veroorzaakt door kometen en niet door planetoïden. Phaethon gedraagt zich dus wat raadselachtig. Hoe dan ook: elk jaar rond dezelfde tijd komt de aarde hier langs, vandaar dat we deze bijzondere sterrenregen elk jaar kunnen meemaken.

Goede omstandigheden

Het speciale dit jaar is, dat de omstandigheden extra goed zijn om ze te kunnen waarnemen. Dat heeft vooral te maken met het tijdstip. Voor ons is het midden in de nacht als het hoogtepunt plaatsvindt, en bovendien gooit ook het maanlicht nauwelijks roet in het eten, want die komt pas in de ochtend op.

Wanneer en waar

Dus, wanneer kun je ze zien? Het hoogtepunt van de Geminiden vindt voor ons plaats in de nacht van zondag 13 op maandag 14 december. Rond middernacht zijn er naar verwachting al zo’n 75 tot 90 te zien. Rond het toppunt, tegen 2.00 uur, kun je er als je naar het zuiden kijkt maar liefst 100 tot 120 per uur zien. Dat is veel meer dan de bekendere sterrenregen in augustus, de Perseïden, waarvan er maximaal rond de 40 per uur zichtbaar zijn. Overigens: in de nachten rond deze specifieke nacht zijn ze ook al te zien, al zijn de aantallen dan iets minder groot dan in deze absolute piek.

Nu het weer nog

Om dit hele spektakel te kunnen aanschouwen hebben we natuurlijk wel onbewolkt weer nodig. Het lijkt er op dat de kans om ze te zien komende nacht het meest gunstig is. De overige nachten verlopen grotendeels bewolkt. Af en toe zullen zeker ook kortdurende opklaringen voorkomen, waarin je ze eventueel zou kunnen zien. Het is vrijwel onmogelijk om nu al te zeggen waar die opklaringen zullen zijn. Je moet dus een beetje geluk hebben.

Live sterrenstream

En heb je dat niet, dan is er nog een andere oplossing: online kijken! Het Anton Pannekoek Instituut voor Sterrenkunde in Amsterdam gaat deze bijzondere Geminidenregen zondagavond live uitzenden op YouTube, vanaf hun dak. Mocht het slecht weer zijn, dan gebruiken ze daarvoor hun radiotelescopen: die kunnen namelijk door de wolken heen kijken. Altijd prijs dus!

Bronnen: Hemel.waarnemen.com Anton Pannekoek Instituut voor Sterrenkunde