Het sneeuwinfarct van 25 november 2005

Meteorologen in onze weerkamer (toen nog Meteo Consult in Wageningen) stonden de dag voor dit sneeuwinfarct in 2005 voor een moeilijke beslissing, want er was voor wat betreft de neerslagsoort nog veel onzekerheid. Werd het regen of toch sneeuw? De hoofdmeteoroloog van die dag besloot helemaal voor de sneeuw te gaan. Het was een alles of niets verwachting. En het werd uiteindelijk alles.

In de nacht naar vrijdag 25 november deed de eerste kans op sneeuwvlokken zich al voor op de passage van het koufront. Ik was onrustig en kon niet goed slapen. Ongeveer op het verwachte tijdstip van koufrontpassage in Nijmegen ging ik uit bed om even te kijken. En warempel, ik zag sneeuwvlokken door de straat jagen. Het kon dus toch!

Het regende, en hard

De volgende ochtend regende het echter weer en hard. Slechts af en toe zag je een paar natte sneeuwvlokken zich met de regen vermengen. Het waaide hard en met 1 a 2 graden als temperatuur was het op dat moment erg guur buiten de deur. Door een totaal verzopen Rivierengebied reed ik tegen harde wind en regen in naar Wageningen. Op Radio Gelderland hoorde ik dat het op de hogere delen van de Veluwe tussen Apeldoorn en Arnhem wel sneeuwde. Zo hard zelfs dat het verkeer op delen van de A12 en de A50 helemaal vast was komen te staan. Vrachtwagens kwamen de heuvels niet meer op. Alles stond stil.

In de loop van de ochtend en in de eerste helft van de middag breidde het gebied waar de regen in sneeuw overging zich tot over de rest van de Veluwe, de Achterhoek en Twenthe uit. Mijn vriendin belde vanuit Nijmegen met een wel heel bijzondere waarneming. Terwijl het bij ins in de straat nog regende, reden af en toe auto's voorbij met een dikke laag sneeuw op het dak. Ze kwamen uit Berg en Dal, een paar kilometer verderop, maar vooral een stuk hoger gelegen. In Wageningen regende het nog en liepen de hoeveelheden op tot meerdere tientallen millimeters. In het westen stormde en regende het met soms omwaaiende bomen en vanuit het noorden kwamen foto’s dat het daar rustiger en ook zonniger was.

Winddraaiing liet sneeuw uitbreiden

Omdat de kern van het lagedrukgebied, dat ten noorden van de Wadden lag, in de loop van de dag wat naar het westen opschoof, draaide de wind van west tot zuidwest naar zuidwest tot zuid. De hoek was daarbij zo dat de wind in een steeds groter gebied niet meer van de Noordzee, maar over het land kwam. En zodra de Noordzee eenmaal buitenspel stond, deed de doorvallende neerslag zoals verwacht de rest. De regen ging bijna van het ene op het andere moment in sneeuw over, rond half 4 ’s middags ook in Wageningen.

We zagen het aankomen en vroegen ons af of het na zo’n natte voorgeschiedenis als die van die dag nog wel wit zou kunnen worden. Het antwoord liet niet lang op zich wachten. Toen de regen in sneeuw was overgegaan, sneeuwde het zo hard dat het in een paar minuten tijd helemaal wit was, ook op de enorme plassen die van de regen waren overgebleven. Verbaasd bekeken we hoe de gedaanteverwisseling zich buiten de deur voltrok.

Van de buitenwereld afgesloten

De sneeuw hield tot diep in de avond aan en ook in Wageningen groeide de laag. Intussen was de verkeerschaos op de wegen in Midden-Nederland totaal geworden. Hele gebieden raakten van de buitenwereld afgesloten. De mensen, die in de ochtend op de A50 al in de file vast waren komen te staan, stonden daar in de avond vaak nog. Hulpverleners deelden soep en dekens uit om de mensen de tijd door te laten komen.

Een dag later waren de verkeersproblemen voorbij, maar de sneeuwval hield aan. In de koude lucht boven Nederland vormden zich rond de kern van het lagedrukgebied op hoogte nieuwe lijnen met sneeuwbuien die over Midden-Nederland rondjes draaiden en daar de sneeuwlaag verder lieten groeien. Op de hogere delen van de Veluwe kwam wel tot 40 centimeter te liggen. Omdat het zware, natte sneeuw was, bezweken veel bomen onder de last ervan. Andere stonden letterlijk krom vanwege het gewicht van alle sneeuw, soms zelfs met de toppen op de grond. Het was een bizar gezicht.

Platte daken stortten in

Pas na dat weekend trok het lagedrukgebied geleidelijk bij Nederland vandaan. Een bijzondere episode zat erop. Uiteindelijk bleken de verwachte neerslaghoeveelheden behoorlijk te kloppen. Op de natste plaatsen werd 95 millimeter neerslag afgetapt. Verder richtte de zware sneeuw ook aan gebouwen behoorlijke schade aan. Vooral platte daken konden het gewicht van de sneeuw soms niet meer tillen en stortten in.