Het wordt weer lichter en dat begint vandaag

De winter kan een fantastisch seizoen zijn, maar het grootste nadeel: het is zó donker. Met dit grijze, druilerige weer lijken de donkere dagen voor kerst nog net even iets donkerder. Een vooruitzicht van vijf weken lockdown maakt het er ook al niet lichter op. Toch is er een lichtpuntje te vinden vandaag, in de letterlijke zin van het woord.

Eerste winst

Vanaf nu gaat de zon namelijk weer wat later onder. Het scheelt per dag maar een halve minuut, maar toch. Gisteren was de zonsondergang om 16.27 uur (afgerond), en vandaag om 16.28 uur. Winst! Het is de eerste aanwijzing dat het tij weer gaat keren.

Schuin

De kortste dag van het jaar moet natuurlijk nog komen. Daarmee bedoelen we de dag waarin de tijd tussen zonsopkomst en zonsondergang het kortst is: 21 december. Dan duurt de daglichtperiode om precies te zijn 7 uur en 44 minuten. Omdat de aarde een beetje schuin staat, draaien wij op het noordelijk halfrond in de winter wat van de zon af. Daardoor krijgen we steeds iets minder licht; het allerminste licht dus op die kortste dag.

Zonnewende

Het korter worden van de dagen stopt als de winterzonnewende plaatsvindt. Dit jaar is het exacte moment van de zonnewende op 21 december om 11.02 uur ’s ochtends. De zon heeft dan voor ons de meest zuidelijke positie van het hele jaar, dus staat ie bij ons het laagst aan de hemel. Dit is ook het begin van de (astronomische) winter.

Veranderingen rondom de kortste dag

Dat betekent niet dat de zon op die dag ook het laatst opkomt, en het vroegst ondergaat. Dat loopt niet helemaal gelijk. Dat heeft te maken met de ellipsvormige baan van de aarde om de zon. Er zit een soort overgangsperiode rondom die kortste dag van bijna drie weken. Die begint met het weer later ondergaan van de zon, waar we nu dus mee beginnen. Het eindigt met het weer eerder opkomen van de zon. Dat punt bereiken we pas in de eerste dagen van januari. Vanaf dat moment wordt er aan beide kanten weer iets van de lange nachten afgesnoept.

Beetje bij beetje

In eerste instantie gaat dat nog heel langzaam, met enkele tientallen seconden per dag. Dat merk je nauwelijks. Maar ook de snelheid waarmee de dagen langer worden, gaat geleidelijk oplopen. Rondom de lente-equinox, op 21 maart, winnen we het meest per dag. Dan komt er dagelijks bijna 5 minuten daglicht bij. Dat kun je heel goed merken.

Lockdownhobby?

Maar je hoeft uiteraard niet tot maart te wachten tot het merkbaar is. Meestal gaat het in de loop van januari al echt opvallen dat het lichter wordt. Vooral als je elke dag om dezelfde tijd je hond uitlaat, uit bed komt, of een wandelingetje maakt. Misschien leuk om de komende weken in de gaten te houden, tijdens de lockdown. Want het wordt – hoe dan ook – langzaam weer zomer. Vanaf vandaag.