Orkaan Epsilon vormt monsterdepressie op de Oceaan

De orkaan maakt een bocht naar het oostnoordoosten en komt begin volgende week als een ‘gewoon’ lagedrukgebied op Europa af. Al is gewoon wat zacht gezegd, want er vormt zich een monsterdepressie waarvan de kerndruk volgens het Europese model dinsdagochtend vroeg tot 915 hPa kan dalen; heel bijzonder voor het Noordelijke Halfrond.

Die luchtdruk komt in de buurt van de laagste gemeten luchtdruk ooit op de Atlantische Oceaan in een gewoon lagedrukgebied. Die werd gemeten op 15 december 1986. In het zuidwesten van IJsland daalde de barometer toen tot 920.2 hPa. Het KNMI kon uit de ligging van de kern van het betrokken lagedrukgebied toen afleiden dat de luchtdruk in die kern ongeveer 915 hPa moet hebben bedragen, al zijn er geen officiële metingen van. Zou ex-Epsilon zo’n waarde dinsdag ook benaderen, dan raakt dat record natuurlijk aan het wankelen.

In tropische systemen, zoals orkanen., tyfoons en cyclonen zijn geregeld nog lagere barometerstanden gemeten. In het oog van tyfoon Tip bedroeg de luchtdruk op 12 oktober 1979 naar schatting zelfs 870 hPa. Wil je het nog gekker maken, dan zou je de luchtdruk in de slurf van een tornado moeten meten. Die ligt naar schatting nog vele honderden hPa's lager dan die in het oog van tyfoon Tip. Ook als je omhoog gaat in de atmosfeer, zoals in het hooggebergte of in een vliegtuig, wordt de luchtdruk steeds lager.

Hevige stormen op de Oceaan

Door de sterke drukdalingen in de kern, krijgt het lagedrukgebied een enorme omvang. De invloed ervan bestrijkt dinsdag een gebied dat zich uitstrekt van Spitsbergen en Groenland, via het zeegebied rond IJsland tot aan het zeegebied ten westen van Ierland en ten noorden van Spanje. Op uitgebreide schaal wordt op de Oceaan een zeer zware storm verwacht met soms zeer hoge golven. Voor de scheepvaart in het gebied, en er wordt daar veel gevaren, zouden de omstandigheden weleens bijzonder zwaar kunnen worden.

Aan de west en zuidwestkant van de kern, die dan midden op de Oceaan ver ten westen van Ierland ligt, berekent het Europese model ongeveer 6 uur lang een noordwestelijke wind met orkaankracht. De gemiddelde windsnelheden moeten dan tussen 150 en 160 kilometer per uur uitkomen, de windstoten kunnen snelheden tot ongeveer 215 kilometer per uur bereiken. Dat zijn ook voor de Oceaan onvoorstelbare windsnelheden.

Amerikaanse berekening minder hevig

Het Amerikaanse model komt iets later op de dag met de hoogste windsnelheden, namelijk in de avond en in de nacht naar dinsdag. Volgens de Amerikanen daalt de luchtdruk in de kern tot ongeveer 935 hPa, minder ver dus dan in de Europese visie. Ook in de Amerikaanse variant komt aan de zuidwestzijde van de kern enige tijd een storm met orkaankracht te staan. De Amerikanen berekenen daarbij een gemiddelde windsnelheid van 140 kilometer per uur en windstoten die tot 170 kilometer per uur kunnen uitschieten.

In Nederland krijgen we, zoals het er nu naar uitziet, in de loop van dinsdag en woensdag met de uitlopers van de monsterdepressie, ontstaan uit de restanten van orkaan Epsilon, te maken, maar bij ons zijn de gevolgen gelukkig verre van extreem. De zuidwestelijke wind neemt wel toe, maar wordt aan zee zoals het er nu naar uitziet niet sterker dan een windkracht 6 of 7, krachtig tot hard dus met in het Waddengebied in de loop van dinsdag misschien heel even een windkracht 8. Daarbij worden windvlagen tot maximaal rond 80 kilometer per uur verwacht en passeert woensdag eerst een gebied met af en toe regen waarna later op de dag de zon en een paar buien elkaar afwisselen.

Later in de week een randstoring

Later in de week zou dan nog een tweede randstoring, horend bij ex-Epsilon in Nederland regen kunnen brengen. De depressie zelf ligt dan al in de buurt van IJsland en trekt in de periode erna in betekenis afnemend richting de Noorse kust.