Regenbogen op Coming Out Dag

De regenboogvlag werd aan het begin van de 20e eeuw oorspronkelijk ontworpen als symbool voor internationale wereldvrede en sinds de jaren 70 staat hij ook symbool voor de homobeweging. Toentertijd werd er aan de bovenkant nog een roze streep aan toegevoegd, maar inmiddels wordt eigenlijk overal het origineel weer gebruikt, met de zes kleuren: rood, oranje, geel, groen, blauw en paars.

Regenboog zien

En laat het op deze dag nou ook net regenboogweer zijn. Vanaf de Noordzee trekken namelijk talrijke buien het land in, maar tussendoor schijnt ook geregeld de zon. En die combinatie is de basis van het ontstaan van een regenboog. Sta je met je rug naar de zon en kijk je naar een bui voor je, dan kun je onder de juiste omstandigheden geluk hebben.

Roggbiv ?

Op school hebben we het vroeger allemaal geleerd, de regenboog heeft 7 kleuren en je kunt ze onthouden door het ezelsbruggetje ‘Roggbiv’. Wie kent hem nog? Het zijn de beginletters van de kleuren van de regenboog in de juiste volgorde, namelijk rood, oranje, geel, groen, blauw, indigo en violet. Maar deze regel mag je snel weer vergeten. Officieel bestaat een regenboog namelijk uit veel meer kleuren, ook door menging van de basiskleuren. De kleuren indigo en violet stonden eerder ook los van elkaar in de basisopstelling, maar zijn inmiddels gemengd tot simpelweg paars. Op de regenboogvlag zien we dan ook nog maar 6 kleuren.

De vele kleuren van zonlicht

Regenbogen zijn er in alle maten. Fel of juist wat flets. Enkel of in meervoud. Maar waar komen die kleuren ineens vandaan? Om te snappen hoe het zit met de kleuren van de regenboog, moeten we eerst meer weten over licht. Wij ervaren licht als wit of soms geel, maar eigenlijk is zonlicht een mix van allerlei verschillende kleuren. Een deel van het licht reflecteert als het ergens op schijnt en een ander deel wordt geabsorbeerd door een bepaald object. Kijk je bijvoorbeeld naar een rode bloem, dan reflecteren de bloemblaadjes alleen het rode licht. Deze rode kleur bereikt je ogen en daardoor zie jij rode blaadjes.

Het breken van licht

Een ander belangrijk punt is de breking van licht. Lichtstralen bewegen normaalgesproken in een rechte lijn, maar als het licht van het ene doorzichtige materiaal naar ander doorzichtig materiaal stroomt, denk aan bijvoorbeeld water of glas, wordt het licht gebroken. Door de dichtheid van het materiaal (gas heeft bijvoorbeeld een lagere dichtheid dan een vaste of vloeibare materie) verandert de snelheid van het licht, waardoor het simpelweg iets afbuigt. Bij iedere kleur is de breking van licht echter iets anders. Iedere kleur heeft een eigen hoek waaronder het gebroken wordt. De kleur blauw breekt het beste, denk aan de blauwe lucht en het blauwe water. En de kleur rood breekt het minst en is dan ook vaak het langst te zien. Denk aan de ‘rode’ zonsondergangen en zonsopkomsten.

Zonlicht op regendruppels

Nu we deze twee punten kort hebben toegelicht, kunnen we verder gaan met de kleuren van de regenboog. Als we een regenboog zien, schijnt zonlicht op allemaal kleine regendruppels. Het licht wordt door de regendruppel gebroken, waardoor de kleuren door hun verschillende brekingshoek uit elkaar spreiden. Het haalt de kleuren dus eigenlijk uit elkaar. Omdat de kleuren onder dezelfde hoek gebroken worden, verandert de volgorde van de kleuren nooit. De ons bekende regenboog met 7 (of was het nou 6?) verschillende kleuren is geboren.

Ronde regenboog

Een regenboog is in theorie een cirkel, maar vanaf de grond zien wij vaak maar een klein deel van die cirkel. Zit je bijvoorbeeld in een vliegtuig of op een hoog gebouw en kijk je omlaag, kun je soms de hele cirkel zien, maar vanaf de grond wordt het zonlicht meestal geblokkeerd door het landschap rondom ons, waardoor wij slechts de bekende boog zien. Om de hele cirkel te zien, moeten er zich ten opzichte van de kijker ook waterdruppels onder de horizon bevinden en het zonlicht moet die druppels dan ongehinderd kunnen beschijnen. Helaas lukt dat in ons vlakke landschap meestal niet.