Stromboli vulkaan steeds actiever?
Eens in de zoveel tijd verschijnt in het nieuws dat de Stromboli vulkaan, op het gelijknamige Italiaanse eiland, weer uitgebarsten is en dat is niet gek, want het gebeurt vaker. Meestal is er sprake van minimale activiteit, maar soms betreft het ook een grotere eruptie. De laatste jaren zien we iets vaker sterkere uitbarstingen dan voorheen. Gisteren was het weer zover en kwam het tot een flinke eruptie, met een aswolk van enkele honderden meters hoog.De Stromboli is de actiefste vulkaan van Europa en ligt op een klein eiland in de Tyrreense Zee, iets ten noorden van Sicilië. Op het eiland wonen ongeveer 600 mensen. Begin vorige eeuw was dat aantal dubbel zo hoog, maar door de hoge activiteit en een aantal zwaardere uitbarstingen in het verleden heeft een groot deel van de bevolking het eiland verlaten.
Meest actieve vulkaan van Europa
Al duizenden jaren is de Stromboli vulkaan min of meer continu actief. De vulkaan is, vanaf de zeebodem gemeten, ongeveer 3 kilometer hoog, maar het grootste deel, zo’n 2000 meter, bevindt zich onder water. We zien dus maar 1000 meter van het geheel, waarop 3 kraters actief zijn. De uitbarstingen volgen elkaar relatief snel achter elkaar op, met ongeveer iedere 40 minuten een uitbarsting. Deze zijn meestal klein en ongevaarlijk, maar af en toe zit er ook een krachtigere uitbarsting tussen. Alleen afgelopen week gebeurde dit al 2 keer.
Lavabommen
De grootste en meest bekende uitbarsting van de Stromboli was die van 1930. Daarbij kwam het toen ook tot enkele doden. Niet door de lavastromen zoals we die kennen, maar in dit geval door enorme lavabrokken die vanuit de krater van de vulkaan metershoog de lucht in werden geslingerd, zogeheten lavabommen of vulkanische bommen.
Fase van verhoogde activiteit
De afgelopen jaren zagen we soms ook al verhoogde activiteit bij de vulkaan. In de zomer van 2019 nog, kwam het meerdere keren tot een korte, maar hevige uitbarsting. Een wandelaar werd toen dodelijk getroffen door vallend gesteente. Er was toen wel sprake van een enorme aswolk en lavastromen vanuit de krater richting de zee. Ook toen waren wetenschappers al verrast door de redelijk onvoorspelbare explosies die elkaar zo snel achter elkaar opvolgden. Ongebruikelijk en vrij zeldzaam, want meestal komen ze maar eens in de 2 tot 5 jaar voor. Dit kon er op duiden dat de vulkaan een fase van langdurige activiteit in ging.
Frequenter
En nu zien we wederom meerdere actievere uitbarstingen dan normaal en kort achter elkaar. Vorige week dinsdag, 10 november, kwam het ook al tot een bovengemiddeld grote eruptie. Dat gebeurt natuurlijk af en toe, maar de frequentie lijkt toe te nemen. Of het toeval is of dat de vulkaan daadwerkelijk een fase van verhoogde activiteit is ingegaan, is nog niet zeker.
Invloed op het weer
De enorme aswolken die bij zo’n eruptie ontstaan, kunnen wel degelijk invloed hebben op het weer. In dit geval viel dat wel mee, gezien de vulkaan redelijk afgelegen in de zee ligt en de aswolk relatief klein was, maar misschien herinnert u zich nog de vulkaanuitbarsting onder de Eyjafjalljökull gletsjer in 2010? De aswolk was toen zo’n 8 kilometer hoog, waardoor een groot deel van het Europese vliegverkeer stil kwam te liggen. Het vulkanische as is namelijk gevaarlijk voor de motoren van een vliegtuig. Ook moesten mensen in de omliggende gebieden in verband met asregens toen ook mondkapjes dragen om zo min mogelijk van het as binnen te krijgen.
Afname temperatuur
Bij grotere erupties kan er een enorme hoeveelheid lava en vulkanisch gesteente de stratosfeer ingeschoten worden, met snelheden tot honderden meters per seconde en tot een hoogte van mogelijk zelfs 45 kilometer. Als het as in de hogere luchtlagen terecht komt, kan het daar jaren aanwezig blijven en wordt dan met een sterke wind op die hoogte de hele wereld rond geblazen. Bij grote hoeveelheden van dat as in de hogere luchtlagen kan een deel van het zonlicht worden weerkaatst, waardoor de temperatuur op aarde af zal nemen.
