Zachter, maar door windchill gevoelsmatig kouder
Hoewel het vandaag al best koud is, met in het oosten rond de middag nog temperaturen rond het vriespunt, blijft het de komende dagen ondanks veel hogere temperaturen toch ook koud. In de aanloop naar de kerstdagen stijgt het kwik zelfs tot in de dubbele cijfers, waarbij 12 graden zelfs niet is uitgesloten. Zacht toch? Op de thermometer wel ja, maar tegelijkertijd wordt het met een naar zuidwest draaiende wind ook weer wisselvalliger. En juist door die regen en de aantrekkende wind zal de gevoelstemperatuur dan ook een stuk lager liggen.Voor veel Nederlanders is het een genot om in de ‘gezonde’ buitenlucht te vertoeven. Sjaal om, handschoenen en een jas aan om warm te blijven en lekker naar buiten. Uit de wind is het vooral met een beetje zon namelijk heerlijk vertoeven. Maar zodra het flink gaat waaien en bovendien gaat regenen wordt het een heel ander verhaal.
Waterkoud
Morgen - vrijdag - wordt ook zo'n dag. Hoewel in het noordoosten nog af en toe de zon weet door te breken, is het in de rest van het land al bewolkt en valt af en toe regen. Een storing trekt namelijk vanuit het zuidwesten het land over en neemt ook een stuk minder koude lucht met zich mee. In de ochtend vriest het op grote schaal nog licht, maar overdag stijgt het kwik in de thermometer naar 4 tot 8 graden. Omdat de wind op dat moment ook gaat aantrekken naar matig tot aan zee soms krachtig, zal het voor het gevoel echter toch nog een stuk kouder aanvoelen. Een waterkoude dag, waarop het voor het gevoel ook 's middags nog gewoon lijkt te vriezen.
JAG/TI methode
Vooral door die wind, begin je de ‘kou’ eigenlijk pas echt goed te voelen. De wind die langs de je lichaam waait, de luchtverplaatsing, maakt het voor het gevoel zelfs nog kouder. Het veroorzaakt namelijk een extra verlies van warmte, waardoor de gevoelstemperatuur soms wel enkele graden lager ligt dan de thermometer aangeeft. Omdat deze waarde op de thermometer niet te meten is, wordt deze met behulp van een berekening opgesteld. In Nederland gebruiken we daarvoor over het algemeen de wetenschappelijk onderbouwde JAG/TI methode. Deze is gebaseerd op het warmtetransport van het lichaam naar de huid.
Windchill
De gevoelstemperatuur, in het Engels - maar ook bij ons - windchill genoemd, is een hele belangrijke waarde in het weer. Deze wordt berekend uit een combinatie van de gemeten luchttemperatuur en de gemiddelde windsnelheid, en geeft het verschil aan tussen de gemeten luchttemperatuur en de berekende gevoelstemperatuur. We gebruiken het dus als maat voor het extra warmteverlies bij een persoon. Bij het bepalen van de gevoelstemperatuur gaat men uit van een gezond en volwassen persoon van gemiddelde lengte die wandelt. Er zijn uiteraard individuele verschillen in de gevoelstemperatuur die een persoon ervaart. Dit kan te maken hebben met zaken als lengte, maar ook hartkwalen, medicijngebruik of leeftijd.
Afkoeling
Het menselijk lichaam koelt af doordat de lucht kouder is dan het lichaam en door het verdampen van vocht. Hoe warmer het is, hoe meer vocht er verdampt moet worden; men gaat zweten. De luchtlaag die op de huid ligt, wordt daardoor warmer en bevat meer waterdamp, waarna verdere afkoeling wordt verhinderd. Ga je echter voor een ventilator zitten, wordt die luchtlaag weggeblazen en krijg je het gevoel dat het koeler is. De thermometer zal echter nog steeds dezelfde temperatuur aanduiden. Een voorbeeld hiervan is bijvoorbeeld ook het blazen in het thee- of koffiekopje om het geheel af te koelen.
Wind
De wind heeft dus invloed op de snelheid waarmee afkoeling optreedt. Hoe harder het waait, hoe kouder het zal aanvoelen. Ook met de komende temperaturen zullen we dit verschil dus goed gaan merken. Het mag de komende dagen dan zachter worden, maar ook gaat het van tijd tot tijd weer regenen en steekt soms een stevige wind op. Hierdoor zal het een flink stuk minder aangenaam aanvoelen dan dat de thermometer ons doet geloven. Houdt de sjaal, handschoenen en muts voorlopig dan ook nog maar bij de hand.
