Zeewater komt erg warm uit de winter

Eigenlijk zou de Noordzee nu, net na het wintereinde, op zijn koudst moeten zijn. Klimatologisch gezien is een temperatuur van  5 graden in het Nederlandse deel aan het einde van de winter normaal. Daar zitten we nu dus ver boven. En dat is ook wel logisch gezien het feit dat we de laatste drie maanden eigenlijk alleen maar bovennormale temperaturen hebben gehad. Verder ontbrak het volledig aan noordelijke winden die koude, vanuit het noordpoolgebied afkomstige lucht tot boven de Noordzee konden brengen. Het is die koude lucht die het water flink had kunnen laten afkoelen.

Zeeijs bij Nederland

Hoewel de nabijheid van de Noordzee een van de belangrijkste redenen is voor het gematigde klimaat in Nederland (het warmt de boel op in de winter en koelt het land juist af in de zomer), zit er wel degelijk variatie in de temperatuur van het water. De onderkant van de schaal werd bereikt tijdens strenge winters als die van 1947 en 1963, toen het water voor onze kust tot -1 of -2 graden afkoelde. In het zoute milieu van een zee was dat voldoende om ook aan de Nederlandse kust grote ijsvelden te laten ontstaan. In 1963 kon je op een goed moment wel tot 4 kilometer van het strand het ijs op lopen. Tienduizenden mensen kwamen kijken om dit bijzondere schouwspel te zien.

IJs op de Waddenzee

De generaties van na 1963 hebben in Nederland eigenlijk geen zeeijs meer kunnen zien, met uitzondering van de ondiepe Waddenzee natuurlijk. Tijdens een wat langere vorstperiode bevriest die ook tegenwoordig nog wel. Eigenlijk is er niets mooiers dan om ten tijde van een natuurijsperiode met de veerboot naar Terschelling te varen. Die veerboot is een halve ijsbreker en kan in de ijsvelden op de Waddenzee goed uit de voeten. Het is een beleving die zeer de moeite waard is en behoorlijk veel gelijkenissen vertoont met het varen door velden met zeeijs in het Noordpoolgebied.

Nu is het water warm

Maar nu is er van ijs, ook in het Waddengebied, natuurlijk geen sprake. We zitten aan het andere uiterste van de schaal met een zeewatertemperatuur van rond 8 graden. Het IJsselmeerwater heeft op dit moment een temperatuur van een kleine 6 graden. Voor het weer bij ons betekent dit vooralsnog niet veel. We hebben de afgelopen tijd natuurlijk al veel zacht weer gehad en ook de eerstkomende dagen lijkt in die situatie niet veel te veranderen.

Buien boven het water

Wel is het zo dat het relatief warme water op dit moment, als er wel eens koudere lucht naar Nederland stroomt (en dat is al een paar keer gebeurd) nog steeds helpt bij de productie van buien. En dat is een situatie die we in de lente niet vaak tegenkomen. Meestal is het water dan zo koud dat er op het water geen buien meer ontstaan. Die situatie gaan we later deze lente, als de temperaturen ook op het land wat hoger zijn, natuurlijk alsnog bereiken.

Oceaanwater juist koud

Daar waar het water dichtbij Nederland relatief warm is, zien we wat verder naar het westen de oceaan op juist watertemperaturen die duidelijk lager dan normaal zijn. Ook dit is niet vreemd, want was het bij ons steeds zacht onder invloed van een niet aflatende zuidwestelijke wind, aan de andere kant van de oceaan zorgde die sterke westelijke stroming er steeds voor dat koude, arctische lucht vanuit het Canada de zee op kon stromen. En het is die koude lucht geweest die de temperatuur van ons deel van de Atlantische oceaan de afgelopen maanden flink heeft laten dalen.

Matigende invloed op weer bij ons

Later deze lente kunnen die relatief lage temperaturen van het oceaanwater voor het weer bij ons ook gevolgen hebben. Als de wind eens uit die richting waait, wordt vrij koude lucht aangevoerd die een matigende invloed op de temperaturen bij ons kan hebben. Verder kan het goed gebeuren dat zich de komende maanden boven die koude oceaan af en toe een hogedrukgebied vestigt. Als dit gebeurt, waait er bij ons een noordwestelijke wind en dat zijn windrichtingen die in de lente en in de zomer op het weer bij ons vaak toch een wat verkoelende invloed hebben.

Eerst meer van hetzelfde

Voorlopig speelt dit echter nog geen rol. Vooralsnog verandert weinig in het wisselvallige karakter van het weer dat we al zo lang kennen en krijgen we nog een tijdje meer van hetzelfde.