Beter waterbeheer moet verzakking huizen en monumenten voorkomen

"We moeten actie ondernemen", stelt Roelof Stuurman van Deltares. Want door klimaatverandering zullen we rekening moeten houden met steeds meer en drogere jaren. "Om het probleem van die verzakkingen aan te pakken, moeten er echt structurele oplossingen komen. Vroeger werd de grondwaterstand expres verlaagd zodat boeren het land op konden met hun tractoren. Nu moeten we er alles aan doen om het waterpeil juist te verhogen en op peil te houden."

Eind maart werd duidelijk dat de grondwaterstand in het zuiden en oosten van het land "verre van ideaal" is. Ondanks een vrij natte winterperiode en tal van maatregelen om water langer in de bodem vast te houden, is de grond er te droog. De afgelopen drie zomers verliepen veel droger dan normaal, waardoor het neerslagtekort flink is opgelopen. Volgens Weer.nl was er, door het warme weer vorig jaar, begin april al sprake van een flink neerslagtekort. In de winter viel niet genoeg regen om het tekort weg te werken.

Scheuren

Dat tekort is niet alleen funest voor de natuur, het tast dus ook huizen aan. "Bij huizen die gebouwd zijn op houten palen, zoals in Amsterdam en een groot deel van de laagveengebieden, gaat dat mis", legt Stuurman uit. "De bovenkant van die palen moet onder water blijven, anders gaat het rotten. Door de droge zomers zakt op veel plekken het grondwater. Omdat dat zoveel jaren achter elkaar gebeurt, gaat het steeds wat meer rotten. Op een gegeven moment verliest de fundering zijn kracht en verzakt het pand."

Niet alleen huizen op palen hebben last van de droogte. Ook bij woningen die direct op klei gebouwd zijn, zijn de gevolgen van het neerslagtekort volgens Stuurman te zien. "Bij warm en droog weer verliest de klei vocht en dan krimpt het. In de winter, als het meer regent, zwelt die klei weer. Het gevolg is dat je dan scheuren krijgt in muren en vloeren." Dat gebeurt niet in het hele land, met name in het oosten van het land heeft een aantal huizeneigenaren daar last van.

Infiltreren

De verrotte houten palen vervangen is een oplossing, stelt Stuurman. "Maar een duurzamere oplossing is om het grondwater op peil te houden." Zodat het altijd hoog genoeg staat, en op gelijke hoogte blijft. Op de vraag hoe dat het beste kan, is volgens de onderzoeker nog geen eenduidig antwoord te geven. "Dat is nog zoeken", zegt hij.

"Een optie is om bomen te kappen, die verdampen veel water dat ze uit de grond halen. Maar ja, moeten we dan massaal bomen gaan kappen? Of moeten we ze juist water geven zodat het grondwater niet verdampt?," zegt hij over de vragen die onderzoekers zich op dit moment stellen. Een andere manier zou kunnen zijn om de neerslag die nu van de daken het riool in sijpelt, op te vangen. "Bijvoorbeeld in een regenton, of groter, in een ondergrondse waterberging. Dat water kunnen we dan infiltreren in de grond."

Op die manier kun je ervoor zorgen dat de grond niet aan het begin van de zomer al te droog is. "Je hebt dan een beter startpunt", legt de onderzoeker uit. "Niet zoals nu, dat de grond al uitgedroogd is voordat de periode van droogte van start gaat. Het draait allemaal om watermanagement", vat Stuurman de kwestie samen. "Hoe we slim omgaan met de neerslag die valt."

ANP.