Bijen nu ook letterlijk in zwaar weer

Bijen hebben het al jaren moeilijk, dat wist je waarschijnlijk wel. Ongeveer de helft van alle 350 bijensoorten in ons land is bedreigd. De biodiversiteit staat daarmee nog meer onder druk. Imkers melden enorme sterftepercentages onder hun bijenvolken. Het weer lijkt daarbij dit jaar een extra grote rol te spelen.

Zorgen

Erwin Lankheet uit Haaksbergen, één van de waarnemers van Weer.nl, is al 26 jaar lang bijenhouder. Hij maakt de strijd van de bij in ons veranderende klimaat dus van heel dichtbij mee. Hij begint zich intussen behoorlijk zorgen te maken, vertelt hij. “De bijen hebben dit jaar nog nauwelijks nectar binnen kunnen halen, het is nu veel te koud om te vliegen. Maar ze hebben al wel een volledig broednest. De sterftemeldingen van bijenhouders bij ons in de buurt liggen soms op 80 of zelfs 100 procent. Ook heb ik dit jaar nog weinig hommels gezien, en nog geen enkele wilde bij. Dit heb ik nog nooit meegemaakt.”

Mooiweerkou

Waarom het dit jaar extra dramatisch is, heeft onder andere met het weer te maken. “Wat nu ook speelt, is het gevaar van ‘mooiweerkou’,” legt Erwin uit. “Als de zon overdag volop schijnt, vliegen de bijen al uit bij 8 graden. Maar schuiven de wolken dan voor de zon, daalt de temperatuur meteen weer een paar graden en dat is teveel. Helemaal met die buien. De bijen koelen dan teveel af, verkleumen, ze kunnen niet meer terug naar de kast en sterven. Als dit elke dag gebeurt, ben je zo door de populatie heen.”

Domino

Niet alleen zijn bijenhouders daar soms ronduit kapot van, maar de bijensterfte is een groot probleem voor ons allemaal. Maar liefst 75 tot 80 procent van onze gewassen is afhankelijk van bijen en andere insecten voor bestuiving. Zonder bijen geen appels, kersen, frambozen, paprika’s en courgettes. Maar ook wilde planten hebben bijen nodig om te overleven. Daarmee hebben bijen een cruciale rol in een gigantisch domino-effect. Want die vruchten en planten worden weer gegeten door dieren, die weer gegeten worden door andere dieren, etcetera. Het drama dringt zo dus door in de hele voedselketen, en eigenlijk in alles wat leeft.

Bloemen voor bijen

Een megaprobleem dus. Dat is al een hele tijd bekend, en er wordt dan ook steeds meer gedaan om de bij en zijn leefgebied te helpen. Zelfs op Europees niveau worden inmiddels afspraken gemaakt om de bijenpopulatie te stimuleren. In de praktijk kun je het ook al zien. Bermen worden niet meer rücksichtslos gemaaid, er is meer aandacht voor (stukjes) natuur bij het inrichten van steden, op steeds meer plaatsen zie je zogenoemde ‘bijenhotels’ en ook hebben steeds meer boeren speciaal stroken land ingezaaid met wilde bloemen waar bijen dol op zijn.

Tel dit weekend ook mee

Helpt dat allemaal? Dat kun je alleen weten door het aantal bijen te tellen. En daar kan iedereen tegenwoordig bij helpen. Vergelijkbaar met de Nationale Tuinvogeltelling, die meestal in januari gehouden wordt, is er komend weekend voor de vierde keer een Nationale Bijentelling. Het principe is hetzelfde: gedurende een half uur tel je alle (soorten) bijen die je in je tuin ziet. Heb je geen tuin of balkon, dan kun je ook een ander stukje groen uitkiezen om in te tellen. Op nationalebijentelling.nl vind je naast alle uitleg, een telformulier en ook een handig bijengidsje, met daarin de bijensoorten die je in het voorjaar in je tuin kunt zien vliegen. Vorig jaar deden al ruim 10.000 mensen mee.

Heb je geen zin om te tellen, maar wil je toch helpen? Dat kan natuurlijk ook. Je kunt bijvoorbeeld je tuin vrij gemakkelijk omtoveren tot een schitterend paradijs voor bijen en andere insecten. Verdiep je even in welke planten en bloemen voor welke soort geschikt zijn, en de natuur doet de rest. Ook vlinders en vogels zullen je minibiotoopje trouwens waarderen.