Bijna 50 graden in West-Canada

Intussen begint de hitte in het gebied, dat totaal niet aan dit soort temperaturen is gewend en waar veel mensen helemaal geen airco in huis hebben, zijn tol te eisen. Veel mensen raken door de hitte bevangen en vooral als ze op leeftijd zijn, overleven ze dit niet altijd. De hulpdiensten moeten dan ook steeds vaker uitrukken in verband met mensen die plotseling zijn overleden. Alleen al de afgelopen dagen waren het er tientallen per dag, tegen een klein handje vol onder normale omstandigheden, en het totaal is al tot ongeveer 235 doden opgelopen, zo stellen de autoriteiten.

Sterk hogedrukgebied

De hitte in het noordwesten van de VS en in het zuiden en midden van Canada wordt veroorzaakt door een voor zomerbegrippen ongewoon sterk hogedrukgebied in die omgeving. Doordat de dalende lucht in zo’n hogedrukgebied wordt samengeperst, warmt hij op. Op enige hoogte in de atmosfeer komt dan een warme laag te hangen die nu zelfs bijzonder warm is.

Daarbij komt dat de positie van het hogedrukgebied nu zo is dat warme, droge lucht vanuit het oosten door een oostelijke wind naar het westen wordt geblazen, over de Rocky Mountains heen en dan de kustvlakte in daalt. Daarbij warmt de lucht nóg verder op. De fel schijnende zon doet de rest en, omdat er een oostelijke wind waait, maakt de zeewind die normaal verkoeling brengt geen kans. Zie hier de explosieve cocktail die tot de extreme hitte van dit moment heeft geleid.

In Nederland gebeurde het in 2019

Iets dergelijks is in Nederland ook al gebeurd, namelijk rond 25 juli 2019 toen de temperatuur in ons land voor de eerste keer op meerdere plaatsen tot boven 40 graden steeg. Ook toen was het de combinatie van een sterk hogedrukgebied, de warme bovenlucht, de fel schijnende zon en de oostenwind (die de zeewind buitenspel zette) die voor een extreme uitbarsting van hitte zorgde. Deskundigen denken dat dit soort drukpatronen tegenwoordig, samenhangend met klimaatverandering, vaker optreden. Omdat de temperaturen in de basis daarbij hoger liggen dan vroeger, komen dit soort extremen ook vaker tot uiting, nu dus in de VS en Canada.

Een complicerende factor is de extreme droogte die het westen van de VS en het zuidwesten van Canada nu in de greep heeft. Op basis van de laatste cijfers zegt de weerdienst dat het in de 21ste eeuw nog niet eerder zo erg is geweest als nu. Daarbij is de angst voor bosbranden groot en wordt het elektriciteitsnet voortdurend in de gaten gehouden. Het massale gebruik van airco’s maakt dat de energiebehoefte alleen maar groter is geworden. Voor mensen in Canada die geen airco in huis hebben (en dat zijn er best veel) zijn speciale koelcentra ingericht. Die blijven voorlopig open.

Eurohitte, bij ons nog niet

Ook in Europa is het laatste tijd regionaal bijzonder warm geweest. Zo zijn in het zuidoosten en ook in Rusland al weer vele temperatuurrecords voor de bijl gegaan. De warmte daar heeft te maken met de extreme hitte in Algerije, waar in de woestijn al een tijdje temperaturen van tussen 45 en 50 graden worden gemeten. Een deel van die warmte steekt met een zuidwestelijke wind in de bovenlucht de Middellandse Zee over en komt boven Zuidoost-Europa en uiteindelijk in Rulsland terecht.

Zolang de wind in Nederland, en dat lijkt voorlopig ook het geval te zijn, uit richtingen tussen west en noord blijft waaien, krijgen we hier met die hitte nog niet te maken. Sterker nog: vandaag en morgen is et bij ons zelfs uitgesproken koel en valt er af en toe regen. Pas later in de zomer, als het orkaanseizoen op de Atlantische Oceaan goed op gang komt, neemt ook bij ons de kans op zuidelijke winden toe. Zou die lucht uit Algerije dan deels naar het noorden uitstromen, dan kan het ook bij ons alsnog erg warm worden. Maar zelfs dan lijken temperaturen als die van nu in het westen van Canada bij ons niet haalbaar (gelukkig maar) omdat bij ons de bergen als extra push ontbreken.

Rond Vancouver en Seattle is de hitte voorbij

In het noordwesten van de VS en in de regio van Vancouver in Canada lijkt de ergst hitte intussen voorbij. Verder naar het oosten moet de piek nog komen. Ook in het Canadese Alberta moet het hoogtepunt van de hitte nog aanbreken. Daar houden veel mensen de adem in en dit zijn de plaatsen waar de hittegolf ook stukken langer kan aanhouden en is het duidelijk nog niet voorbij.