De wankele triomf van het bossenplan

Terwijl we midden in een kwakkelwinter zitten en we de sneeuw uit de lucht zitten te kijken, worden allerlei plannen gemaakt om die steeds hetere zomers te kunnen weerstaan. Zo kwam de Rijksoverheid onlangs met een nieuwe bossenstrategie, die tienduizenden hectaren meer bos moet gaan opleveren. De provincie Gelderland – de groenste provincie van Nederland – kondigde deze week aan dat ze de komende 10 jaar een miljoen bomen willen planten in dorpen, steden en landelijk gebied.

Een positieve ontwikkeling. In Nederland is het aandeel van natuur in het totale landoppervlak bijna het laagste van Europa. Bomen zijn sowieso ontzettend belangrijk, o.a. in het hele CO2-probleem. Dat ontkent niemand. Toch worden aan de lopende band bomen gekapt om plaats te maken voor wegen of woningen. En dus gaan er steeds meer stemmen op om ons land nu eens echt duurzamer te maken en beter in te richten om bestand te zijn tegen klimaatverandering en alle gevolgen van dien. Langzaam worden er steeds meer stappen in die richting gezet.

Tienjarenplan

In de bossenstrategie van de minister van Landbouw en Natuur staat dat er de komende tien jaar 15.000 hectare bos bij moet komen, veelal in bestaande natuurgebieden. Verder "wordt gekeken" om 19.000 hectare bos bij steden, dorpen en overgangszones tussen natuur en landbouwgebieden aan te planten. (Naar financiering wordt nog even gezocht.) Ten slotte zal bos dat sinds 2017 is gekapt om plaats te maken voor andere natuur, worden gecompenseerd. Hier gaat het om 3400 hectare.

Waddeneilanden

Bij elkaar is dat dus 37.400 hectare bos, wat door ruim 6 miljoen bomen gevormd moet gaan worden. Klinkt goed, toch? Als je even doorrekent, kom je erachter dat deze 374 vierkante kilometers nieuw bos, ongeveer zo groot is als al onze Waddeneilanden bij elkaar (‘TV-TAS’, samen 385 km2). Als je dat eens in verhouding tot de hele kaart van Nederland bekijkt, lijkt dat toch niet zo enorm veel. “Dat is 10 procent meer bos,” zegt het ministerie triomfantelijk. Dat klopt, maar bedenk daar wel bij dat op dit moment maar 11% van ons hele land uit bos bestaat. Dus als dit hele bossenplan over tien jaar klaar is, dan is daar zo'n beetje 1% bij gekomen.

Groen Gelderland doet mee

Maar toch, het is een hoeveelheid van betekenis. Het provinciebestuur van Gelderland ging voortvarend te werk en maakte bekend dat zij tekenen voor het planten van 1 miljoen van die bomen én 1700 hectare nieuw bos, de komende tien jaar. Ze zien het belang van bossen en bomen, en willen graag de groenste provincie van Nederland blijven. Het nieuwe bos komt grotendeels in bestaande natuurgebieden. De miljoen extra bomen moeten in landelijke gebieden en in Gelderse dorpen en steden terecht komen, meldt de provincie. Hartstikke mooi.

Lariks en fijnspar

Dat moet je natuurlijk wel slim aanpakken. We zien de laatste (hete) jaren dat heel wat bomen het nieuwe klimaat eigenlijk niet meer aankunnen. Sommige soorten gaan gewoon dood. De lariks en de fijnspar bijvoorbeeld, die hebben het bijzonder moeilijk. En daar hebben we er nogal wat van: de lariks en de fijnspar zijn samen goed voor bijna 10% van alle bomen in de Nederlandse bossen. Als die het niet meer overleven, is de triomfantelijke 10% extra van het ministerie al meteen min of meer tenietgedaan.

Insecten

En veel meer bomen hebben het moeilijk in de Hollandse hitte. Tegelijkertijd wordt er vanuit het oogpunt van biodiversiteit juist gepleit voor het planten van inheemse boomsoorten. Vooral vanwege het grote belang van insecten: zonder insecten is er op deze wereld geen leven mogelijk, stellen experts, en die zijn nu juist behoorlijk kieskeurig. Inheemse bomen trekken veel meer insecten aan dan exotische boomsoorten. Een voorbeeld: op de zomereik vind je bijvoorbeeld 450 verschillende soorten insecten, en op de Amerikaanse eik slechts 13. Maar juist die inheemse boomsoorten zijn dit nieuwe klimaat natuurlijk ook niet gewend, en kunnen hier niet allemaal even goed mee overweg.

Puzzel

We kunnen dus niet zomaar een paar miljoen bomen neerkwakken. Er moet voldoende variatie zijn, het liefst dus inheemse soorten, die tegelijkertijd ook nog bestand zijn tegen extreme droogte en hitte én tegen hoosbuien. Wetenschappers denken al hard na over welke bomen de beste 'klimaatbomen' zijn. Ondertussen moet er in ons kleine landje ook nog flink geconcurreerd worden met ander gebruik van de ruimte. Dit veelbelovende bossenplan is nog een hele puzzel.

Ondertussen is het natuurlijk mooi om concrete plannen te zien, zij het met de nodige mitsen en maren. Laten we maar hopen dat het zo'n triomf wordt als hoe het is bedacht. En we verheugen ons maar vast op al die nieuwe boswandelingen die we over tien jaar kunnen maken.

Bronnen: ANP, Probos, weer.nl