Een beetje troost uit de volksweerkunde

Tenminste: als we de volksweerkunde moeten geloven natuurlijk. Het is vandaag de laatste dag van de IJsheiligen. Daarmee worden een paar dagen in mei bedoeld, die vernoemd zijn naar katholieke heiligen; volgens de volksweerkunde is het op deze dagen de laatste keer in het voorjaar dat het kan vriezen in ons land. Daarna vriest het nog weleens aan de grond, zo wil het verhaal, maar op normale waarnemingshoogte niet meer.

Of we op die volksweerkunde kunnen rekenen, staat overigens niet per se vast. Het zijn verhalen uit de overlevering, soms gebaseerd op waarnemingen, soms met een religieuze grondslag. Vroeger waren er nog geen weermodellen en computers die continu van alles zaten uit te rekenen, dus moesten vooral boeren het min of meer van die overlevering hebben.

Spreuken

Op die manier zijn ook allerlei boerenwijsheden en spreuken over het weer ontstaan. Het zijn uitspraken waar toen natuurlijk niet veel onomstotelijk bewijs voor was, maar die wel enige houvast bieden omdat ze vaak zaken beschrijven die vaak voorkomen. Zo bestaat er een eindeloze hoeveelheid poëtische tegeltjeswijsheden, zoals

Broedt de spreeuw al in april, dan is een schone meimaand op til.

Geeft januari een sneeuwtapijt, dan zijn we gauw de winter kwijt.

April veranderlijk en guur, brengt hooi en koren in de schuur.

Blind varen op IJsheiligen?

Tja. Er is natuurlijk nogal wat veranderd sinds de tijd dat dit soort spreuken ontstonden. Bovendien lijken sommige spreuken elkaar tegen te spreken. De IJsheiligen vormen wel zo’n beetje het bekendste fenomeen uit deze volksweerkunde, maar kun je hier nu blind op varen? Wanneer de laatste keer vorst gemiddeld valt, verschuift natuurlijk wat in de loop der tijd. Niet alleen naar voren, overigens; weer.nl deed er eerder al onderzoek naar. Daaruit bleek dat op die IJsheiligen nog steeds aardig kunnen vertrouwen.

Koeltjes en nat

Vriezen doet het dus voorlopig niet meer, daar kunnen we wel vanuit gaan. Het is misschien een schrale troost met de vooruitzichten van de nabije toekomst. We zijn bezig met een flink wisselvallige periode. De zon heeft het moeilijk en we kunnen de komende tijd regelmatig wolkenvelden, regen of pittige buien verwachten, ook met hagel en onweer. Daarbij ook geen hoogvliegers qua temperatuur; de pluim vertoont nauwelijks beweging. Elke dag maximaal 15 graden, daar moeten we het voorlopig zo’n beetje mee doen.

Het is allemaal lekker voor de natuur natuurlijk, al die regen die er valt. Op veel plaatsen is nu al net zo veel regen gevallen als normaalgesproken in de hele maand valt. Dat is wel eens anders geweest de laatste jaren, natuurlijk. Maar de meesten van ons zitten inmiddels toch uit te kijken naar een periode met zonniger en warmer weer, waarbij je niet continu op de radar hoeft te kijken. Nou, dan klampen we ons maar weer vast aan de volksweerkunde:

In mei nat, een droge juni volgt haar pad.