Een najaar vol mestkevers?

Wie vaak de natuur in trekt, valt het al gauw op. Elk seizoen, en elke maand, heeft z’n eigen invasie van beestjes. Muggen, wespen, rupsen, vlinders, en ga zo maar door. Ze lijken soms met z’n allen uit allerlei hoeken en gaten te komen, waardoor je je meteen afvraagt waar ze al die tijd zijn geweest. Of ze schitteren juist door afwezigheid. Dieren hebben geen klokken of kalenders, en leven volledig aan de hand van de (weers-)omstandigheden die zich voordoen. En nu lijkt het weer de beurt aan de mestkever. Bij ons leven er tientallen verschillende soorten, maar over het algemeen zijn er twee momenten in het jaar waarop een nieuwe generatie mestkevers voortgebracht wordt. Een keer in het voorjaar, en een in het najaar.

Met hun weinig glamoureuze naam hebben ze misschien niet zo’n fris imago, maar de mestkever heeft een belangrijke functie. Inderdaad: ze ruimen mest op. Ze eten poep van paarden, koeien en schapen vooral. Ze leven dus eigenlijk van planten die door een ander dier al een keer verteerd zijn. Maar ze eten dat niet alleen, ze begraven er ook een groot deel van. En dat doen ze in flinke hoeveelheden. Al die mest die ze niet opeten, belandt op die manier in de grond, en daar profiteren planten weer van. Mestkevers hebben zo een belangrijke rol in het mengen van de grond en het vruchtbaar maken van voedselarme bodem.  

Sterkste insect ter wereld

Een paar jaar geleden werd berekend dat de mestkever zelfs het sterkste insect ter wereld is. Wetenschappers kwamen erachter dat een bepaalde mestkever maar liefst 1141 keer zijn eigen gewicht kon dragen. Ter vergelijking: dat zou betekenen dat een mens van 70 kilo zes dubbeldekkerbussen met passagiers zou kunnen verslepen, meldde de Londense universiteit waar dit was onderzocht. Poe. In het buitenland komen mestkevers voor die balletjes van poep verslepen. Die balletjes zijn bedoeld voor hun jongen. De ene soort rolt, de andere soort graaft, maar bijna alle mestkevers laten naast hun eitjes een flinke hoeveelheid mest onder de grond achter, waardoor de kinderen meteen iets lekkers te eten hebben als ze uit het ei komen. Dat vergt dus wel een hoop kracht.

Spartelen

Mestkevers zijn nogal drukke baasjes, en ook nu zie je ze dus weer veel. Vooral in bosrijke gebieden en zandgronden liggen ze soms bij bosjes op de paden. Vaak nog hulpeloos spartelend op hun rug ook. Een mestkever is heel zwaar gebouwd. Dat is handig, omdat het ze goed beschermt tegen vijanden, maar het maakt hen niet bepaald atletisch. Eenmaal op hun rug komen ze maar moeilijk weer op hun pootjes terecht. Je kunt ze best even een handje helpen, als je er een ziet spartelen. Misschien is deze kever al druk bezig om een schuilplaats voor de winter te maken.

Tegelijkertijd weten we ook dat de mestkever vooral ’s nachts actief is. Het zou ook goed kunnen dat de kevers die je nu midden op de dag tegenkomt, net eitjes hebben gelegd; daarna gaan ze meestal dood. Dus misschien hebben de kevers die je nu overdag ziet, gewoon hun taak volbracht en zijn ze stervende. Misschien dat ze daarom niet meer helemaal goed functioneren.

Massale uittochten

In het najaar van 2019 was de invasie van mestkevers wel heel bijzonder. Er werden toen meldingen gemaakt van gigantische hoeveelheden mestkevers die met z’n allen op gevels zaten, of in grote wolken boven fietspaden hingen. Kennelijk zijn de omstandigheden er soms naar, dat jonge mestkevers massaal uitvliegen. Hoewel je er nu ook heel veel ziet, zijn dat waarschijnlijk geen ‘pasgeboren’ kevers. De excessen zoals de massale uittochten in 2019, zijn nu nog niet gemeld voor zover bekend.

Mysterie

Toch weten we het niet helemaal zeker. Gek genoeg zijn wetenschappers er nog steeds niet achter wat nu maakt dat mestkevers soms ineens in zó grote aantallen voorkomen. Maar het ligt erg voor de hand dat het met het weer te maken heeft. In tegenstelling tot de zomer van dit jaar, was die zomer van 2019 erg warm en zonnig. Ook nu hebben we net een behoorlijk warme en droge periode achter de rug. Collega Reinout van den Born, die vaak in het najaar in Spanje was, vertelt dat het daar soms kevers ‘regent’: als er na zo’n lange droge periode weer eens een buitje valt, komen de mestkevers gewoon uit de lucht vallen.

Omdat mestkevers dus vooral ’s nachts actief zijn, kan dat betekenen dat ze niet van hitte en meer van vochtige omstandigheden houden. Misschien ligt de sleutel in een combinatie van een warme en droge periode, met vervolgens een omslag naar natter weer. Hoe langer de droogte, hoe meer kevers zitten te wachten op het juiste moment? Wie weet. Morgen worden er buien verwacht. Misschien gaat het dan ook wel kevers regenen…