Een orkaan op de Zwarte Zee?
Dit is de vraag die weerliefhebbers al dagenlang bezig houdt. Er zijn namelijk berekeningen die een ontwikkeling laten zien waarbij er een lagedrukgebied op de Zwarte Zee ontstaat met daaromheen windsnelheden die orkaankrachten aannemen. Als dit echt zou gaan gebeuren is dit een unicum want nooit eerder is er in die omgeving zo’n zware storm waargenomen. Dit zou ook gevolgen kunnen hebben voor populaire vakantielanden als Bulgarije en Turkije.Tropische cyclonen
We kennen orkanen of tropische cyclonen natuurlijk als zware stormen die over tropische wereldzeeën razen en vaak grote schade aanrichten op eilanden en langs de kust. In de VS worden ze hurricanes genoemd, maar elders in de wereld worden deze wervelstormen ook wel aangeduid met termen als tyfoons in Azië of Willy-Willie’s in Australië. Het opvallendste kenmerk van een tropische cycloon is het oog met de laagste luchtdruk en de grote windsnelheden rond dit centrum. We noemen het pas een orkaan als de storm windsnelheden bereikt vanaf windkracht 12, dus meer dan 63 knopen dat is ongeveer vanaf 117 kilometer per uur.
Eigenlijk onmogelijk
Met voorwaarden als het zeer warme zeewater in combinatie met de ijskoude bovenlucht zou je het ontstaan van de dergelijk zware storm op de Zwarte Zee nog wel kunnen verklaren. Maar theoretisch gezien is het eigenlijk heel lastig om een orkaan op zo’n relatief klein wateroppervlak, nog altijd ruim 436.000 vierkante kilometers, te vormen. Zelfs boven de Middellandse Zee, dat met 2,5 miljoen vierkante kilometers vele malen groter is, wordt dit lastig vanwege de kust die vaak erg dichtbij is waardoor de ontwikkeling van een orkaan verstoord wordt.
Spannende ontwikkeling
In de weermodellen, computerberekeningen van de toestand van de atmosfeer in de toekomst, kunnen we allerlei ontwikkelingen zien. Onder andere dat het de komende dagen in Nederland rustig, zonnig en warm zomerweer wordt. En het eindelijk eens in het hele land een dag helemaal droog blijft. Dit is sinds 23 juli namelijk niet meer gebeurd.
Volgens enkele van die berekeningen groeit het opvallende lagedrukgebied op de Zwarte Zee dus zelfs uit tot een orkaanachtig verschijnsel. Niet alle weermodellen gaan mee in deze lezing zoals bijvoorbeeld het leidende Europese ECMWF model dat het wel laat waaien, maar geen orkaankracht laat zien.
Het Franse ARPEGE model berekent van vrijdag op zaterdag wel een heuse orkaan op de Zwarte Zee. Na wat te hebben rondgetold boven het warme zeewater van 29 graden loopt deze halverwege het weekend stuk op de noordkust van Turkije. Maar kan daar nog wel even een hoop schade aanrichten. Het ICON model, een samenwerking tussen de Duitse weerdienst en het Max Planck instituut, laat in haar nieuwste berekeningen en hele andere koers zien maar wel met eveneens een kleinschalig lagedrukgebied dat alle kenmerken heeft van een orkaan.
Een nieuw fenomeen
Even verderop, in de Middellandse Zee, komt er wél heel af en toe een Mediterrane orkaan met windsnelheden vanaf 12 Bft tot ontwikkeling, ondanks het relatief kleine wateroppervlak. Dit soort stormen wordt ook wel een Medicane genoemd, een samenvoeging van de Engelse termen voor de Middellandse Zee (Mediterranean) en orkaan (hurricane). Als het dit weekend voor het eerst tot een orkaan boven de Zwarte Zee gaat komen moeten we dit unieke fenomeen misschien dan maar een Blackseacane noemen. Een nieuwe term in het weerjargon! Wij meteorologen en vele weerliefhebbers volgen de ontwikkelingen in ieder geval op de voet.
