Eerste wintergroet onderweg naar delen van Scandinavië

Al lange tijd bepaalt een groot hogedrukgebied op de Atlantische Oceaan het weerbeeld in West-Europa. De komende tijd lijkt er echter langzaam wat te veranderen. De connectie van het hogedrukgebied met Groenland lijkt te worden verbroken en in de loop van de week schuift de kern ervan meer richting het (zuid)oosten. Tegelijkertijd nestelen lagedrukgebieden zich boven het noordwesten van Rusland. Zo komt er in grote delen van Scandinavië een noordelijke stroming op gang met beduidend koudere lucht.

De lucht die dan rechtstreeks vanaf de Noordpool wordt aangevoerd is ook nog eens flink kouder dan voorgaande jaren. Tijdens de start van de meteorologische herfst liggen de temperaturen op 1.500 meter hoogte in een vrij groot gebied boven de Noordpool al rond -10°C. Dat is duidelijk lager dan voorgaande jaren, toen op 1 september de temperaturen op 1.500 meter op veel plekken in het Noordpoolgebied niet eens onder de -5 graden lagen. Waar in Scandinavië vorig jaar een noordenwind vaak voor herfstweer zorgde, kan het nu dus in hoger gelegen gebieden al wat winters worden.

(Tijdelijk) sneeuwdek in de bergen

Op woensdag, donderdag en vrijdag kan er vooral in de Noorse bergen sneeuw vallen. Volgens het Europese weermodel daalt de sneeuwgrens dan naar 500 tot 1.000 meter. Op de hoogste toppen kan lokaal zelfs een sneeuwdek van zo'n 20 centimeter ontstaan. Ook volgens het Amerikaanse weermodel valt er in de bergen tussen 5 en 15 cm sneeuw. Vooral later in de week kan het dan ook nog eens op uitgebreide schaal licht vriezen, in de bergen mogelijk matig (kouder dan -5 graden).

Begin september wordt het dus al licht winters weer in delen van Scandinavië. In het Nationaal Park Abisko (500 meter hoogte) in het noorden van Zweden kan bijvoorbeeld al wat (natte) sneeuw vallen met 's nachts lichte vorst en overdag maximaal zo'n 4 graden. De laatste jaren was het overdag vaak juist rond of boven de 10 graden. Toen moesten ze daar tot (ver) in de tweede helft van september wachten voordat het overdag voor het eerst onder de 5 graden bleef. Vanaf volgend weekend wordt het mogelijk weer iets zachter, maar temperaturen ruim boven normaal worden in grote delen van Scandinavië nog altijd niet verwacht.

Effect op temperaturen in ons land

Hoewel de koudere lucht op hoogte ons niet lijkt te bereiken, kunnen we op leefhoogte weldegelijk wat gaan merken van de lage temperaturen in Scandinavië. Met een omweg via Duitsland kan deze koude lucht ons bereiken. Door de rustige en vrij zonnige condities kan het overdag dan nog wel opwarmen naar zo'n 18 tot 22 graden, maar meer dan dat lijkt er voorlopig niet in te zitten. In het oosten en noordoosten van Europa is namelijk geen warme lucht meer voorradig. Als het 's nachts voldoende opklaart zou het ook wel eens flink kunnen afkoelen naar (ruim) onder de 10 graden.

Ondanks dat het grootschalige weerpatroon iets lijkt te veranderen, blijven de temperaturen dus waarschijnlijk rond normaal liggen. De wind draait weliswaar meer naar het oosten, maar daar is inmiddels geen warmte meer voorradig. Om nog een paar zomerse dagen te krijgen in ons land volstaat eigenlijk alleen een stroming vanuit Zuid-Europa, maar de kans daarop is voorlopig klein.