Eindspel winter: mooi succes voor lange termijnverwachtingen

Eerder in de afgelopen weken schreven we op deze site al meerdere malen over de ontwikkelingen boven de noordpool en de (mogelijke) gevolgen daarvan voor het weer op de langere termijn. We zagen ook al het een ander gebeuren, vooral op grotere hoogte in de atmosfeer, maar op wat schampschotjes van de winter na leverde dat bij ons nog niet heel veel op.

Op andere plaatsen zagen we al wel uitbraken van kou, vanaf de Noordpool. Zo werd het in het oosten van Azië in de loop van december erg koud. Ze beleefden er zelfs de koudste winter in tientallen jaren tijd met grote overlast door kou en sneeuw in Peking, de Korea’s en ook in Japan dat door meerdere sneeuwstormen werd getroffen. Het was daar de koude lucht vanuit Siberië die bij het oversteken van de zee zoveel vocht oppikte dat het in Japan hard ging sneeuwen.

In Europa eerst Spanje

In Europa was het eerst Spanje dat in de vuurlinie kwam te liggen, met een legendarische sneeuwlaag in het zuidoosten en de noordelijke helft van het land. Op veel plaatsen viel er een halve meter sneeuw, tot in Madrid aan toe en werd het openbare leven volledig ontwricht. Na de sneeuw kwam er een week met diepvrieskou. Hier en daar daalde het kwik tot 25 graden onder nul.

Daarna kwamen Scandinavië en het oosten van Europa aan bod. Ook in de landen om ons heen sneeuwde het. Op de Britse eilanden, in België meerdere keren en ook vrijwel heel Duitsland werd wit. Nederland hield als een soort Gallië stand als groene vlek in een verder witte wereld.

Zoveel potentie en toch niets?

Hoe was het mogelijk dat een situatie met de potentie van winters als die van 1963 en 2010 bij ons in zo weinig kon ontaarden? Het was gewoon nog niet zover. We zitten nu op 25 minuten in de tweede helft van de winter, maar er zijn nog 20 minuten te gaan en er kan nog van alles gebeuren. Er gaat nog van alles gebeuren. Het laatste deel van de wedstrijd lijkt een nagelbijter te gaan worden.

De lucht, die op een hoogte van 25 tot 30 kilometer boven de Noordpool op 5 januari in een daalvlucht raakte, daar resulterend in die snelle stijging van de temperatuur, hoog boven de grond, bereikt nu, ruim 4 weken later, pas het aardoppervlak. We zien dat aan de vorming van een megagroot hogedrukgebied boven de noordpool, met kernen aan beide kanten. Nu pas ook wordt op leefniveau de koude lucht van het poolgebied weggeduwd, resulterend in die grote vorstinvallen aan weerszijden van de Oceaan. Het eindspel van de SSW die zo lang duurde, is begonnen.

Wintermeeting

Vlak voordat de winter begon, organiseerden enkele fanatieke deelnemers van het weerforum Weerwoord.be een online wintermeeting, waaraan ook Weer.nl deelnam. We spraken de verwachtingen voor de lange termijn door, keken naar beelden uit lang vervlogen winters en hadden een heerlijke middag rond het thema winter. Tijdens die meeting al lag de mogelijkheid van een SSW begin januari op tafel. Op grond van de discussies, besloten wij bij Weer.nl op het laatste moment onze al uitgegeven winterverwachting te wijzigen, om de kansen op winterweer te benadrukken, die er wel degelijk leken te zijn. Gelukkig maar, want nu gaat de winter er toch nog komen.

Voor alle deelnemers van toen was het een stukje masterclass meteorologie, in de weken daarna gevolgd door veel getuur, discussies, teleurstellingen en frustraties ook. Maar de teleconnecties, de verbanden in het weer wereldwijd en de factoren die daarop van invloed kunnen zijn, hebben gewerkt. Dat wat we toen al zagen, is uiteindelijk ook echt gebeurd. Een mooi succes voor de lange termijn meteorologie, waar een langzaam groeiend groepje meteorologen en weerliefhebbers in Nederland zich al jaren hard voor maakt. Samen bouwen we kennis op. En komen stapje voor stapje vooruit in dat mooie veld van de lange termijn meteorologie. De moeite waard, zoals nu blijkt. Het kan echt, maar zal ook nog vaak fout gaan. Van deze winter gaan we echter hard genieten.