Genieten van de 'mond van de walvis'
Warm was het gisteren misschien niet, al stegen de temperaturen in delen van het zuiden en oosten van Nederland toch nog tot 16 of 17 graden, maar mooi was het wel. Vooral toen aan het einde van de middag en in de avond vanuit het zuidwesten een buienlijn over het land trok en op veel plaatsen indrukwekkende wolkenformaties te zien waren. Ook onweerde het en kwam hagel voor.
Arco Visser in Houten
Na een op veel plaatsen aangenaam verlopen eerste pinksterdag, begon de tweede op veel plaatsen grijs en regenachtig. De regenzone, die in de ochtend al boven de westelijke provincies lag, trok maar heel langzaam naar het oosten en boette ook nog een beetje aan activiteit in. Ook al regende het lange tijd achtereen, meer dan 2 tot 6 millimeter kwam er niet omlaag. In het oosten van het land kwam, voorafgaande aan de regen, zelfs de zon er even door. En die hielp om de temperatuur nog even tot 17 graden te laten oplopen. In de regen was het duidelijk kouder.
Buienlijn
Toen, later in de middag, de regen naar het oosten verdween, kwam de zon er op veel plaatsen nog even door en liepen de temperaturen opnieuw op, op uitgebreide schaal tot tussen 13 en 16 graden. Tegelijkertijd kwam vanuit het zuidwesten een buienlijn naderbij die in de namiddag en avond het land binnentrok. De buien hoorden bij een bel met kou, hoog in de atmosfeer, die zich eveneens ten zuidwesten van onze omgeving ophield en naar Nederland onderweg was. De buien, die zich op die lijn hadden gevormd, trokken vrij snel door en duurden daarom niet erg lang. Wel waren ze fel en gingen met onweer, kortdurende zware regenval en soms ook hagel gepaard.
M. van der Zwan in Lelystad
Omdat die neerslag uit koude wolken viel, trokken ze aardig wat koude lucht mee naar beneden, die onder de buien door naar voren werd gedrukt. Voorafgaande aan de buien kwam het op veel plaatsen dan ook tot flinke windvlagen, in de koude lucht die de buienlijn voor zich uit duwde. Daar waar die koude lucht in aanraking kwam met de warmere, in het gebied waar de buien naar toe trokken, werd die warme lucht omhoog gestuwd en over de koude lucht heen richting de wolk getransporteerd. Het is namelijk de warme lucht die de wolk in zich opzuigt en gebruikt om te groeien.
Walvis, walvistanden en walvismond
Tijdens het stijgen, koelt die warme lucht af en het vocht erin condenseert. Daarbij ontstaan bijzondere wolkenformaties. Je kunt de wolk hierbij als de walvis en de bijzondere wolkenvormen die te zien zijn als zijn tanden zien. Ze hangen dreigend onder de bui die op komt zetten. Kom je achter die rand, dan zit je in de mond van de walvis, ook wel de ‘whale’s mouth’ genoemd. Daar zien de wolken er van onderen zeer onrustig uit. Zo’n wolkenkraag heet officieel de Arcus van de bui, maar wordt in het Engels ‘shelf cloud’ genoemd. De Nederlandse benaming is planken- of boogwolk. Als je er goed naar kijkt, kun je de warme lucht, die de vorming van de wolk veroorzaakt, omhoog zien bewegen. Als de Arcus los zit van de bui, noemen we dit Volutus, ook wel rolwolk genoemd. In het Engels 'Roll cloud'.
John van Leeuwen in Hilversum
De beelden gisteravond waren in elk geval spectaculair. Op veel plaatsen keken mensen hun ogen uit. Het leverde prachtige foto’s op en enkele daarvan zullen we bij dit verhaal laten zien. Ook vandaag komen weer felle buien voor die soms met hagel en onweer gepaard gaan Of we opnieuw ook zo’n lijn als gisteren te zien krijgen met al die bijzondere rolwolken er vooruit, is echter de vraag. Vandaag lijkt het tot nu toe meer om losse dan om georganiseerde buien te gaan. Na morgen verdwijnen de buien geleidelijk uit beeld. Donderdag vallen ze nog in het oosten van het land, vrijdag lijkt het op de meeste plaatsen droog te blijven. Er is dan meer zon en de temperaturen gaan omhoog.
Erwin Lankheet in Haaksbergen
