Gletsjers zijn in 20 jaar twee keer sneller gaan smelten

Verloor een gemiddelde gletsjer 20 jaar geleden jaarlijks een derde meter van zijn dikte, inmiddels is dat verlies tot rond twee derde meter per jaar opgelopen. Het meeste gletsjerijs gaat op jaarbasis in Alaska verloren, gevolgd door Groenland, het Noorden van Canada, het Zuidpoolgebied, de zuidelijke Andes en IJsland. In de Himalaya gaat het minder snel omdat de gletsjers daar in het algemeen een stuk hoger liggen dan in andere delen van de wereld. De vaak laag liggende gletsjers in de Alpen en Nieuw-Zeeland horen bij de ijsrivieren die wereldwijd het snelst aan het smelten zijn.

Bijdrage aan zeespiegelstijging groot

Tel je al het water op dat bij het smelten van gletsjerijs vrijkomt, dan is de bijdrage ervan in de zeespiegelstijging zo’n 47 procent groter dan die van het ijsverlies van de Groenlandse ijskap en zelfs twee keer zo groot als de bijdrage van de smelt van de ijskap op de Zuidpool. Overigens is de bijdrage van het uitzetten van water, door de temperatuurstijging ervan, aan de zeespiegelstijging nog wat groter dan die van het smeltende gletsjerijs. Het ijsverlies van de Groenlandse IJskappen en die op de Zuidpool staat op de derde plaats als contribuant aan de zeespiegelstijging.

De onderzoekers hebben met behulp van satellietdata van NASA en door het gebruik van nieuwe statistische methoden bijna alle van de huidige 217.175 nog aanwezige gletsjers op aarde kunnen onderzoeken. Het is daarmee de grootste studie die ooit naar de toestand van de gletsjers op aarde is gedaan. De schattingen die zij met betrekking tot het ijsverlies van de gletsjers hebben kunnen doen, zijn dan ook een stuk preciezer dan die in vorige onderzoeken.

Ongeveer 4 procent massaverlies in 20 jaar

Gemiddeld hebben alle gletsjers bij elkaar opgeteld de afgelopen 20 jaar ongeveer 4 procent van hun massa verloren. Eerdere schattingen waren nog 20 procent negatiever, maar daarin was de foutmarge stukken groter. Er zijn wel grote verschillen tussen regio’s.

Alaska in zijn eentje is goed voor een kwart van het totale ijsverlies van de gletsjers, Groenland levert 12 procent en het noorden en zuiden van Canada beide 10 procent. De terugtrekkende gletsjers in de Himalaya zijn goed voor 8 procent van het waargenomen ijsverlies, evenals die in het zuidelijke deel van de Andes in Zuid-Amerika en in de gebieden aan de randen van Antarctica.

Kleinere gletsjers het meest kwetsbaar

De kleinere gletsjers in bij voorbeeld de Alpen en Nieuw-Zeeland dragen in het ijsverlies aan totaal volume minder bij, maar zijn wel het meest kwetsbaar voor het veranderende weer op aarde, zo laat het onderzoek zien. Zo is de snelheid waarmee de gletsjers in Nieuw-Zeeland smelten de afgelopen twintig jaar maar liefst verzevenvoudigd. De snelheid waarmee de gletsjers in de Alpen dikte verloren, lag in dezelfde tijd twee keer hoger dan het wereldwijde gemiddelde.

Deskundigen maken zich zorgen over het hoge tempo waarin gletsjers kleiner worden. In de Alpen zal, als het huidige tempo doorzet, rond 2050 tussen 80 en 90 procent van de gletsjers verdwenen zijn. Niet alleen gaat daarmee een bijzonder landschap verloren, ook veranderen rivieren van karakter. Grote droogten in de zomer kunnen niet meer door smeltwater van de gletsjers worden opgevangen en er komt een tijd dat het gras in de Alpen een deel van het jaar niet meer groen is.

In Azië een miljard mensen in gevaar

In Azië, waar een aantal van de grootste en belangrijkste rivieren door onder meer gletsjerwater word gevoed, kunnen ruwweg een miljard mensen in de loop van deze eeuw met het verdwijnen van de Himalayagletsjers te maken krijgen. Het is daarom nu al zaak om na te denken over hoe we die gemeenschappen in de toekomst gaan voeden en van voldoende drinkwater voorzien.