In Spanje ligt extreme hitte op de loer

Veel mensen, ook in Nederland, schrokken vorige week wel even van de berichten uit Canada, waar het hitterecord voor dat land in het plaatsje Lytton in het westen met maarliefst 4,6 graden scherper werd gesteld, van 45 naar 49,6 graden. Helemaal toen een natuurbrand het dorpje daarna ook nog eens volledig in de as legde. Het zijn echt verhalen uit je slechtste nachtmerries.

Deskundigen zijn inmiddels begonnen aan een grootschalig onderzoek om uit te vinden hoe dit allemaal heeft kunnen gebeuren. Speelde de grote droogte in het gebied de hoofdrol, of waren er ook andere factoren die zich nu anders gedroegen dan in het verleden? En zo niet, hoe kon het dan toch ineens zo warm worden? Op korte termijn worden de eerste resultaten verwacht.

Woestijn Algerije dit jaar extreem heet

Intussen richten wij in Europa de blik op Spanje, waar vanaf komende zaterdag iets vergelijkbaars zou kunnen gaan gebeuren. Al een tijdje houden meteorologen de extreme hitte in het binnenland van Algerije in de gaten. Op die in deze tijd van het jaar toch al niet bepaald koele plek zijn de temperaturen al enkele weken bijzonder hoog. Vaak wordt het er in de woestijn 45 graden en er zijn plekken waar het kwik er nog een stukje hoger uitkomt.

Nu is de drukverdeling boven het Europese continent zo dat die hete lucht met een zuidwestelijke wind over de Middellandse Zee (waar hij weer iets afkoelt) in de richting van het zuiden van Italië en van daar verder het zuidoosten van Europa in wordt geblazen. Op Sicilië werd het vorige week, toen zo’n golf met hete lucht overkwam, al plaatselijk 45 graden. En ook op andere plekken in het zuidoosten van Europa tot in Rusland aan toe werden hitterecords behaald. Een deel van die warmte heeft inmiddels via een omweg ook het noorden van Scandinavië bereikt. Ook daar worden erg hoge temperaturen aangetekend en is inmiddels sprake van een hittegolf.

Nederland in de luwte

In Nederland merken we van dit alles nog niet zoveel. De golf in de straalstroom, waaronder Nederland ligt en die in het zuiden en oosten van Europa een zuidwestelijke tot zuidelijke wind veroorzaakt met de aanvoer van de zeer warme lucht, houdt ons juist in de luwte. Hier zijn de bovenluchten kouder, vallen vaker buien en zijn de temperaturen daardoor eerder aangenaam. Zolang wij niet in een diepe zuidelijke stroming terechtkomen, gaat die echte hitte nog aan ons voorbij. En ook een noordelijke wind van ver zit er op korte termijn nog niet in, want die zou de warme lucht vanuit het noorden van Scandinavië bij ons kunnen brengen.

Op dit moment zorgt die drukverdeling boven Europa er ook nog voor dat de extreme warmte aan Spanje, het deel van het Europese continent dat het dichtste bij Afrika ligt, voorbij gaat. De hittekoepel boven Algerije, want zo mag je het hete hogedrukgebied dat daar ligt naar analogie met de situatie in het westen van Canada wel noemen, ligt nu nog zo dat Spanje net niet de heetste lucht over krijgt, maar af en toe nog wat koelere lucht vanuit het noordwesten ziet binnensijpelen. Dat komt doordat het Azorenhogedrukgebied zo westelijk ligt dat er aan de oostflank daarvan boven Zuidwest-Europa nog net ruimte is voor het invallen van een noordwestelijke wind.

In het komende weekend verandert die situatie (tijdelijk). Het Azorenhogedrukgebied wordt dan sterker, komt noordelijker, maar ook wat oostelijker te liggen. Bij ons heeft dat een naar noord draaiende wind tot gevolg die na het weekend mogelijk wat koelere lucht het land binnenbrengt.

Extreme hitte bereikt Spanje

In Spanje wordt het gat, waardoor koelere lucht vanuit het noordwesten kan binnestromen, tijdelijk dichtgetimmerd. De hitte aan de overkant van de Middellandse Zee grijpt meteen zijn kans en komt onmiddellijk naar het noorden, steekt de Middellandse Zee over en komt Spanje binnen. Op een hoogte van 1500 meter stijgen de temperaturen boven het Spaanse binnenland dan tot 30 graden of nog iets daarboven. De felle zon en de droogte in het gebied (dezelfde combinatie als in het westen van Canada) doen dan de rest. De temperaturen schieten omhoog.

Voor in de vallei van de Guadalquivir, die van oost naar west door het binnenland van Andalusië stroomt, kan het vanaf zaterdag een aantal dagen extreem warm worden. Op diverse plaatsen zijn temperaturen boven 45 graden mogelijk. Het record voor Spanje staat op naam van het plaatsje Montoro in de provincie Cordoba, waar het op 13 juli 2017 47,3 graden werd. Het wordt interessant om te zien of de temperaturen er dit keer alweer bij in de buurt komen.

Ook Portugal warm

Niet alleen in het zuiden, maar in een groot deel van het binnenland kunnen de temperaturen zondag en maandag tot boven 40 graden oplopen. Later op maandag begint vanuit het noorden weer minder warme lucht het land binnen te lopen en lijkt aan deze oprisping van hitte een einde te komen. Overigens is het niet alleen Spanje dat met de hitte te maken krijgt, ook het binnenland van Portugal ziet de temperaturen omhoog schieten en vooral ion het zuidoosten kan het ook daar dik 40 graden worden. Het zwaartepunt van de hitte lijkt echter net aan Portugal voorbij te gaan.

\Voor Nederland heeft wat er in Spanje gebeurt voorlopig nog niet veel te betekenen. Bij ons wordt de wind vanaf het weekend een tijdje noordelijk en die noordelijke wind houdt de Spaanse hitte bij ons voorlopig netjes op afstand. Bij ons is het eerder aangenaam, met genoeg zon en soms een bui.