Januari 2021 was nat en vrij somber

Met een laagste temperatuur van -5,4 graden kwam het op de valreep toch nog tot de eerste officiële matige vorst. In Eelde werd het zelfs -8,6 graden. Normaal vriest het in De Bilt 4 nachten matig. De temperatuur kwam 11 keer onder het vriespunt tegen 12 keer normaal. Tot een ijsdag, waarbij het kwik de hele dag onder het vriespunt blijft, kwam het niet. De koudste dag was 16 januari met 2,0 graden. Normaal blijft het op 3 dagen vriezen. Zelfs in het noordoosten kwam het niet tot een ijsdag, zo werd het op 30 januari in het Groningse Nieuw-Beerta 0,4 graden. Strenge vorst kwam voor de 8e keer op rij niet voor in januari. In de vorige eeuw was er nooit langer dan 5 jaar op rij geen strenge vorst in De Bilt.

Rustige start

De start van de maand was rustig. Ook al was er een vuurwerkverbod, in combinatie met maar weinig wind en het toch afgestoken vuurwerk ontstond op diverse plaatsen dichte mist die overdag enige tijd nodig had om op te trekken. Tegelijkertijd kwam het ‘s nachts op veel plaatsen ook tot de eerste vorst van het nieuwe jaar. In De Bilt vroor het meteen 3,4 graden.

Een paar rustige dagen volgden. Rond 3 januari ontstond een winterse drukverdeling op de weerkaarten. Er stak een vrij stevige noordoostelijke wind op. Echt koude lucht was in de omgeving van Nederland echter niet voorradig, dus bleef winterweer uit. Vaak was het bewolkt en af en toe viel wat lichte regen. Soms zat er een vlok natte sneeuw tussendoor, maar op de meeste plaatsen bleef het groen. Alleen de heuvels van Limburg werden af en toe wat aangesuikerd.

De eerste serieuze sneeuw

Ook toen op 6 januari vanuit Duitsland een lagedrukgebied dichterbij kwam, bleef de wel beloofde sneeuw uit. Het was vooral lichte regen die er viel. Pas op 8 januari werd het Drielandenpunt bij Vaals op de 321 meter hoge Vaalserberg serieus wit toen daar een laag van 15 centimeter sneeuw viel. Het was geen inleiding tot winterweer, al maakten ijzelbuitjes het in de vroege ochtend van de volgende dag wel plaatselijk verraderlijk glad, Overdag werd het alweer 1 tot 7 graden.

In de dagen erna gedroeg het weer in Nederland zich weinig spectaculair. Pas toen op 11 januari vanuit het noordwesten een actief lagedrukgebied dichterbij kwam, begon het te veranderen. In de nacht naar de 12e viel op veel plaatsen tussen 10 en 15 millimeter regen. Verder waaide het even flink. Overdag was de regen alweer voorbij en bleef het op een buitje na droog. Wel was het zacht. De temperaturen kwamen tot tussen 7 en 9 graden en waren duidelijk boven normaal.

Het hele land in de sneeuw

Na een nacht met vorst viel in het zuidwesten van Nederland op 14 januari een beetje regen en natte sneeuw. Een dag later kwam het op wat meer plaatsen tot lichte sneeuw. Het winterse hoogtepunt van januari werd zaterdag 16 januari in de avonduren bereikt toen een gebied met sneeuw over het land naar het oosten trok. Voor veel plaatsen betekende dit de eerste sneeuw van betekenis in bijna twee jaar tijd. Gemiddeld viel tussen 1 en 3 centimeter. Met de buien van zondagochtend 17 januari erbij kwam in het noordoosten tijdelijk een laagje van 5 tot 7 centimeter te liggen.

De opmaat naar meer winterweer was deze sneeuwsituatie ook niet. Nieuwe storingen zorgden ervoor dat het wisselvallig bleef. Verder werd het zacht met op 19 en 20 januari temperaturen tussen 8 en 11 graden. In de vroege ochtend van donderdag 21 januari passeerde een actief koufront met felle buien en aan zee even een zuidwesterstorm. IJmuiden mat een windstoot van 127 kilometer per uur, maar een officiële storm bleef uit. Overdag werd het alweer rustiger. De temperatuur, die in de nacht nog waarden tussen 10 en 13 graden bereikte, daalde toen weer terug naar een graad of 8. Ell en Eindhoven noteerden de hoogste maandtemperaturen met 12,9 graden.

Opnieuw kouder

In de laatste week van de maand werd het opnieuw kouder. In de nacht van 24 januari viel in het zuidoosten sneeuw, op de Vaalserberg zelfs 16 centimeter. Met de sneeuw van de nacht erna kwam er uiteindelijk zelfs een sneeuwdek van meer dan 20 centimeter tot stand. De plaatjes uit het Limburgse heuvelland zagen er op dat moment sprookjesachtig uit, maar deden geen recht aan het weer dat we in andere delen van het land tegenkwamen. Op de meeste plaatsen was sneeuw daar ver weg en werd het met af en toe zon tussen 5 en 7 graden.

Op woensdag 27 januari trokken in de ochtend buien over het land die in Groningen en in delen van Friesland een tijdelijk sneeuwdekje van tussen 1 en 4 centimeter achterlieten. Overdag dooide dit bij temperaturen van uiteindelijk tussen 5 en 8 graden weer helemaal weg. Het einde van de maand stond het teken van de komst van een nieuwe hoeveelheid koude lucht. Uiteindelijk telde januari 2021 22 sneeuwdagen in ons land tegen 11 normaal.

Wintergrens boven Nederland

Donderdag 28 januari en vrijdag 29 januari lag de wintergrens boven Nederland. Er viel veel regen en de temperatuurverschillen waren groot. Werd het in het uiterste noordoosten vaak niet warmer dan 1 of 2 graden bij een koude oostenwind, in het zuiden van het land was de wind zuidwestelijk en kwamen de temperaturen tussen 10 en 12 graden uit. Plaatselijk viel in twee dagen tijd tussen 25 en 30 millimeter regen en in Zuid-Limburg bijna 60 mm! Door de overvloedige neerslag steeg de waterstand van de Maas en liepen uiterwaarden vol water. Het Limburgse Schaesberg noteerde over heel januari maar liefst 148 mm. In de noordelijke helft van het land was het wat minder nat dan in het zuiden en eindigde de maand qua neerslag vrij normaal tot iets te nat. Delfzijl kwam op 63 mm uit en was de droogste plek van het land.

In het weekend van de 30ste en de 31ste veroverde de koude lucht het hele land. In de nachten vroor het een aantal graden, overdag kwam het kwik enkele graden boven nul. Verder kwam de zon er weer af en toe door en waaide er een kille noordoostenwind.

Zo eindigde de tweede wintermaand van de winter van 2021 als een wisselvallige, een wat sombere en natte maand. Een maand zonder winterweer van grote betekenis ook.