Foto gemaakt door Jolanda Bakker - Zevenhuizen - In de loop van de week wordt de kans op schaatsen steeds groter
Foto gemaakt door Jolanda BakkerZevenhuizenIn de loop van de week wordt de kans op schaatsen steeds groter
Nu

Kans op officiële koudegolf

IJzige kou is onderweg naar ons land en we staan aan de vooravond van een historische koudegolf. Tijdens de sneeuwstorm van morgen daalt de temperatuur tot -5 graden en daarmee is de eerste officiële ijsdag van deze winter een feit. Daarvoor moet het in De Bilt de hele dag blijven vriezen. Gemiddeld gebeurt dit al 6 weken eerder op 27 december. Op 10 december kwam het in de Achterhoek al tot de eerste lokale ijsdag van deze winter.

De eerste officiële ijsdag is de eerste van een hele serie. Mocht het minstens 5 dagen blijven vriezen en komt het 3 nachten tot strenge vorst met minima onder -10, dan mogen we spreken van een officiële koudegolf. De kans op een officiële koudegolf is circa 70%. In het oosten is 90% kans op een regionale koudegolf.

De temperatuur blijft dagenlang onder het vriespunt en in de nachten komt strenge tot zelfs zeer strenge vorst voor!
De temperatuur blijft dagenlang onder het vriespunt en in de nachten komt strenge tot zelfs zeer strenge vorst voor!

Laatste koudegolven in 2012 en 2013

De laatste officiële koudegolf hadden we in 2012 van 30 januari tot en met 8 februari. De laagste temperatuur was toen -18,9 graden in De Bilt en in Lelystad werd het zelfs -22,9 graden. Regionaal lukte het een jaar later nog een keer, vanaf 13/14 januari tot en met 25 januari op verschillende plaatsen in het binnenland, maar niet in De Bilt. De laagste temperatuur was toen -18,0 graden op 16 januari in het Gelderse Herwijnen.

De koudegolf die voor komende week op het programma staat zou wel eens kunnen gaan lijken op die van 2012. Ook toen lag de temperatuur overdag rond -5 graden. Net als in 2012 zou ook komende week de temperatuur onder de -15 graden kunnen zakken. We spreken dan van zeer strenge vorst. Het is niet uitgesloten dat weerstations de -20 graden aantikken.

Dankzij de zeer lage temperaturen gaat er zich snel een dikke laag ijs vormen.
Dankzij de zeer lage temperaturen gaat er zich snel een dikke laag ijs vormen.

Koudegolven en ijsdagen steeds zeldzamer

Sinds het begin van de metingen telt De Bilt 33 officiële koudegolven. Deze eeuw telt er nog maar één. In de vorige eeuw hadden we gemiddeld elke 3 jaar een officiële koudegolf met schaatspret als gevolg. Door klimaatverandering neemt dit aantal fors af. Zo had het oude klimaat tussen 1961 en 1990 nog een totaal van 12 koudegolven. De afgelopen 30 winters brachten ons nog maar 3 koudegolven. De kans is dus 4 keer zo klein geworden.

Ook het aantal ijsdagen, waarop het de hele dag blijft vriezen, neemt snel af. Gemiddeld telt een winter in De Bilt 6 ijsdagen. Dit is het gemiddelde van het huidige klimaat over de periode 1991-2020. Tussen 1961 en 1990 was dit gemiddelde nog 11 ijsdagen en halverwege vorige eeuw 14. De eerste officiële ijsdag valt ook steeds later. De huidige eerste datum is 27 december, terwijl dat dertig jaar geleden nog 10 dagen eerder was.

Sinds 1901 kwam het 9 winters niet tot een ijsdag in De Bilt. Deze eeuw is verantwoordelijk voor de winter van 2000, 2007, 2014, 2016 en 2020 waarbij het niet tot een officiële ijsdag kwam. De hele vorige eeuw telt maar 4 winters zonder ijsdag. De winter van 1947 heeft de meeste ijsdagen, maar liefst 49. In Den Helder bleef het op 59 dagen vriezen en in het Drentse Eelde op maar liefst 61 dagen! Zoiets is in het huidige klimaat niet meer voor te stellen.

Jordi HuirneMeteoroloog en presentator