Koude week voor de boeg, sneeuwkansjes richting kerst

De verandering in het weerbeeld heeft te maken met de verschuiving van drukgebieden. De afgelopen dagen lag er een hogedrukgebied boven onze hoofden, maar dit hogedrukgebied verschuift momenteel naar het noordwesten. Tussen een lagedrukgebied boven Scandinavië en het hogedrukgebied dat zich uitstrekt van Groenland tot aan West-Europa krijgt de stroming meer een noord- en later ook oostcomponent. Hiermee wordt koudere lucht aangevoerd.

Dit heeft natuurlijk ook een verandering in het weerbeeld tot gevolg. Vandaag is het grijs en nog vrij zacht, maar de temperatuur daalt gedurende de dag langzaam maar zeker. Vanavond klaart het vanuit het noordoosten op en daalt de temperatuur. In het noorden en oosten gaat het vriezen en in het noordoosten kan de temperatuur lokaal dalen tot -3 of -4 graden. In de rest van het land ligt de temperatuur nog iets boven nul. Morgen overdag schijnt op veel plekken de zon en stijgt de temperatuur, maar in het noordoosten blijft het een groot deel van de dag mistig en kan het de hele dag blijven vriezen.

In de nacht naar dinsdag is het in vrijwel het hele land onbewolkt, al kunnen er opnieuw (dichte) mistbanken ontstaan. Opnieuw staat er niet of nauwelijks wind en door de combinatie van een heldere hemel en weinig wind kan het weer hard afkoelen. Het gaat overal vriezen en op meerdere plekken is matige vorst (temperaturen onder de -5) mogelijk.

Dinsdag overdag is het op veel plekken dan nog lang grijs door mist of laaghangende bewolking. Op sommige plekken zal de zon doorbreken en loopt de temperatuur op tot iets boven het vriespunt, maar op de plekken waar het lang mistig blijft, blijft de temperatuur rond het vriespunt steken. Zeker in het binnenland kan het op meerdere plekken de hele dag blijven vriezen.

Ook de nacht naar woensdag verloopt overal weer koud met opnieuw in het binnenland matige vorst. De woensdag zelf kan dan op veel plekken op een ijsdag uitlopen, omdat de zon opnieuw weinig in te brengen heeft. In de nacht naar donderdag vriest het nog, maar donderdag overdag lijkt het zachter te worden.

Vanaf donderdag neemt de onzekerheid in de weersverwachting dan ook meteen flink toe. Hebben we aan de ene kant, ten noorden en oosten te maken met een koude luchtmassa, daar probeert zachte lucht vanuit het zuiden onze kant op te stomen. Het temperatuurverschil op een paar honderd kilometer afstand wordt erg groot en daardoor kunnen we tijdens de kerst zowel in de koude als zachtere lucht terecht komen. Een kleine verschuiving heeft grote gevolgen voor de temperatuur later komende week en zo'n verschuiving kan op deze termijn nog makkelijk.

Toenemende neerslagkansen...

Op het grensvlak van warme en koude lucht stijgt ook de neerslagkans. Zo is er donderdag kans op neerslag die, vooral in het noorden en het binnenland, (even) als sneeuw kan vallen. Ook tijdens de kerstdagen is de kans op neerslag aanwezig. De grote vraag is in hoeverre de zachte lucht ons tijdens de kerstdagen verovert. Blijven we aan de koude kant zitten, dan kan die opstoot van de zachte lucht vanuit het zuiden juist zorgen voor een winterse sneeuwverrassing...

Kans op sneeuwval rond de kerstdagen, maar kans op witte kerst kleiner

De afgelopen dagen hebben we meerdere weermodellen voorbij zien komen die met een sneeuw-droom voor de kerstdagen kwamen. Sommige berekeningen lieten in een groot deel van het land zelfs 10-20 centimeter sneeuw zien tijdens de kerstdagen. Deze ochtend zijn de weermodellen een stuk minder scheutig.

Als we naar de statistische verwachting van het Europese weermodel kijken, zien we dat er vanaf donderdag tot en met zondag elke dag zo'n 10% kans is op wat sneeuwval. De kans op een sneeuwdek (en dus dat de sneeuw blijft liggen) is een fractie kleiner en de kans dat er een sneeuwdek op één van die dagen voorkomt is nu zo'n 20%. De definities voor een witte kerst zijn echter vrij streng, daarvoor moet er zowel op 25 en 26 december (eerste en tweede kerstdag) een gesloten sneeuwdek in De Bilt liggen. De kans hierop lijkt momenteel dus niet zo groot. Zeker een dik pak sneeuw, zoals sommige modellen eerder berekenden, ligt nu niet in de lijn der verwachting.

Een dik pak sneeuw kan echter ook nog niet helemaal uitgesloten worden. Zo berekende het Canadese weermodel deze ochtend weer een dik pak sneeuw, eenzelfde soort situatie als gisteren juist weer werd berekend door het Amerikaanse en Europese weermodel. Het Canadese weermodel is voor de weersverwachting in onze omgeving wel minder betrouwbaar dan de berekeningen van het Europese en Amerikaanse weermodel (om met meteorologische termen te spreken is de 'skill' van dit weermodel in onze regio minder), waardoor we geneigd zijn voor de berekening van de andere modellen te volgen.

Kans op een koude kerst groter

Goed, al met al zijn de kansen op sneeuw tijdens de kerst groter dan voorgaande jaren, maar nog altijd niet bijster hoog. Wat wel duidelijk anders is dan de andere jaren, is dat er überhaupt kans is op een koudere kerst.

In de voorgaande jaren zagen we juist rond kerst vaak een zuidwestelijke stroming die zachte lucht aanvoerde. Hierdoor was de kans op sneeuw in de dagen en week voor de kerst al nagenoeg nul. De temperaturen benaderden soms zelfs de dubbele cijfers en in 2016 lag de temperatuur daar zelfs boven met toen op beide kerstdagen een maximumtemperatuur die lokaal de 12 graden oversteeg. Vorig jaar was het met de kerst niet zeer zacht. Zo vroor het in de nacht van 24 op 25 december iets, maar echt winters was het ook bepaald niet met maxima van 6-7 graden.

Dit jaar staat een zachte kerst dus allerminst vast. Maar, zoals besproken, kan een verschuiving van de verwachte weerssituatie van enkele honderden of zelfs tientallen kilometers ruim 10 graden verschil in de temperatuur betekenen. Op deze termijn kan zo'n verschuiving nog makkelijk. Daarom hoort ook een zachte kerst nog door de mogelijkheden. Dit is bijvoorbeeld wat het Amerikaanse weermodel laat zien. Het Europese model en het weermodel van de Met Office uit het VK laten juist een koudere kerst zien, met 's nachts lichte tot matige vorst en overdag temperaturen rond het vriespunt of net iets daarboven.

Spannende weersverwachting voor kerst

De weersverwachting rond de kerst is een van de spannendste sinds jaren en het kan meer dan ooit nog alle kanten op. Sneeuw, kou of juist behoorlijk zacht weer, het kan echt allemaal nog en de weermodellen zullen de komende dagen vast nog een paar keer verspringen van winterweer naar zacht weer en vice versa. Hou Weer.nl de komende week dan ook in de gaten, want wij blijven de weerssituatie de komende dagen nauwlettend volgen. Wie weet krijgen we voor het eerst in jaren weer eens een winterse kerst.