Natuur loopt ruim twee weken achter op vorig jaar

Temperatuursom

Een objectieve manier om de voortgang van het voorjaar te bepalen, is het bijhouden van de temperatuursom. De meest simpele vorm hiervan is het bij elkaar optellen van alle positieve etmaalgemiddelden sinds 1 januari. We zitten daarmee nu sinds een aantal dagen op een totaal van meer dan 500 punten. Het doorbreken van die grens gebeurde twee weken later dan vorig jaar en op het punt (dag 96) dat in de laatste 30 jaar ongeveer de normaal is. Ter vergelijk: in de periode van 1921 tot 1950 werd de 500 puntengrens pas op dag 111 doorbroken, twee weken later.

Bioloog en weeramateur Bart Vreeken uit Abcoude houdt het allemaal bij op zijn site Logboekweer.nl en bericht hierover regelmatig op weerforum Weerwoord.be. In zijn overzicht is te zien hoe de ontwikkelingen van dit jaar, vergeleken met andere jaren niet heel bijzonder zijn. Zo werd de temperatuursom van 500 graden in jaren als 2018, 2015 en 2009 nog wat later bereikt dan nu. In jaren als 2013, 2010 en 2006 gebeurde het zelfs veel later in het voorjaar.

Verschillen van jaar tot jaar groot

Jaren waarin het sneller ging waren 2020, 2014, 2007 en 2002, toen het in de loop van maart al zover was. De jaren 2007 en vorig jaar waren daarbij de koplopers, kort daarna gevolgd door 2014. In de vorige eeuw was ook 1990 heel vroeg met het doorbreken van de 500 puntengrens. Erg late voorjaren hadden we deze eeuw in 2013, 2010 en 2006. In 2013 werd de grens van 500 punten pas bij de overgang van de maanden april en mei bereikt. In de vorige eeuw waren de jaren 1985 en 1986 nog later. Toen werd de barrière van 500 punten pas in de eerste meiweek geslecht. Het overzicht loopt overigens tot het jaar 1980. Van daarvoor zijn er geen gegevens.

Een andere manier om de ontwikkeling van het voorjaar te volgen, is te kijken naar wat er in de natuur gebeurt. Dit wordt onder meer door de makers van de site Nature Today gedaan. Zij concludeerden rond het begin van de astronomische lente op 21 maart ook dat de natuur toen, vergeleken met vorig jaar, ruim twee weken achter lag. Nadien volgde een warm slot van maart met bijbehorende groeispurt in de natuur. Sinds het begin van april is het echter bijzonder koud geweest en zijn de ontwikkelingen een stuk trager verlopen. Per saldo mag je er dan ook van uitgaan dat die achterstand van ruim twee weken ten opzichte van vorig jaar is blijven bestaan.

Hogedrukgebied heeft het weer in de greep

Rest ons de vraag hoe het verder zal gaan? Veel hangt af van de temperatuurontwikkeling, de hoeveelheid zonneschijn en de beschikbaarheid van water. Omdat een hogedrukgebied het weer in Nederland de komende tijd stevig in de greep heeft, lijkt het met de lenteneerslag voorlopig wel gedaan. Omdat de echte groenexplosie nog moet komen en de natuur de komende tijd dus veel water nodig heeft, kan het bijna niet anders of verschijnselen van droogte steken op steeds meer plaatsen de kop op. En die heeft zo zijn invloed op de ontwikkelingen.

Daarnaast brengt het hogedrukgebied ook veel zonneschijn. Zonneschijn helpt bij het laten uitlopen van de natuur, zo hebben we ook de afgelopen jaren kunnen zien. toen zonneschijn in het voorjaar rijkelijk aan bod kwam.

Blijven de temperaturen over. Daarmee gaat het de laatste tijd een stuk moeizamer. Tot en met 12 april staat de gemiddelde apriltemperatuur op 5,4 graden, 3,3 graden onder de normaal van 8,7 graden. Dat is een behoorlijk groot verschil. Het lijkt erop dat het koudere dan normale weer in elk geval tot en met zaterdag aanhoudt. In de nachten vriest het op veel plaatsen licht, overdag komt het kwik eerst maar met moeite aan 10 graden toe. In het weekend zou de middagtemperatuur alsnog in de dubbele cijfers terecht moeten komen en zondag kan het in het zuiden 15 graden worden.

Volgende week begin groenexplosie

Voor volgende week ziet het er nog steeds goed uit. De temperatuur stijgt verder door en de zon blijft een voorname rol in het weer spelen. Dan zal dus alsnog het moment moeten komen dat we in de natuur het begin van de lang verwachte groenexplosie van dit jaar gaan beleven. Iets later weliswaar, maar toch.