Noordpoolgebied: meer zeeijs dan vorig jaar en daardoor kouder

Toen we dit voorjaar aan het smeltseizoen van 2021 begonnen, zag het er allemaal nog niet goed uit voor het zeeijs in het noordpoolgebied. Toen het zeeijsmaximum na de winter in de periode van 9 tot 11 maart werd bereikt, was een zeegebied ter groot van 14,87 miljoen vierkante kilometer met ijs bedekt, zo becijferde het nationale ijscentrum van de VS. Dat was het op 3 na laagste maximum sinds 2006, toen het centrum begon met een jaarlijkse analyse, op basis van een groot aantal verschillende satellietwaarnemingen van hoge resolutie, die door analisten worden verwerkt.

Zeeijsminimum op twee na hoogst sinds 2006

Tijdens de zomer smolt het ijs in juni en juli snel, en volgde feitelijk de recordlijn uit het jaar 2012, dat nog altijd met de laagste zeeijsbedekking ooit aan het einde van een zomer in de boeken staat. In augustus vlakte de curve af en in de periode van 11 tot 13 september werd het zeeijsminimum van dit jaar bereikt. Volgens de deskundigen van het Amerikaanse ijscentrum kwam het, na het bestuderen van alle satellietbeelden, op 5,01 miljoen vierkante kilometer uit, de op twee na hoogste waarde aan het einde van een zomer sinds 2006. Die waarde van 5.01 miljoen vierkante kilometer is overigens nog wel ver beneden de normale waarde van 6,22 miljoen vierkante kilometer.

Een vergelijking tussen 23 oktober vorig jaar en dit jaar.

Sindsdien is het ijs weer snel in omvang toegenomen. Omdat de zone langs de Siberische kust, vrij van ijs, veel minder breed was dan vorig jaar, heeft het zeeijs zich daar met het invallen van de poolwinter sneller weten te herstellen. Op de twee kaartjes bij dit verhaal is het verschil duidelijk te zien. Daar waar er vorig jaar op 23 oktober bij Siberië nog een brede strook aan open zeewater was, is het zeeijs er nu al terug. Voor de temperaturen in het gebied heeft het ijs, dat er nu in tegenstelling tot vorig jaar wel is, behoorlijk grote gevolgen. Vroor het er vorig jaar om deze tijd boven het open water nog 2 tot 8 graden, nu ligt het kwik er tussen -5 en -15 graden. Opvallend is verder dat het ook in een brede strook over het noorden van Siberië (veel) kouder is dan vorig jaar.

Sneeuwbedekking is juist een stuk lager

Als je naar de sneeuwbedekking in Siberië kijkt, dan is die vooral naar het zuiden toe juist een stuk minder groot dan vorig jaar om deze tijd. Toen bouwde het sneeuwdek in de regio zich in hoog tempo op, dit jaar gaat het in het zuiden minder snel. Ook dat kan met de veranderingen in het poolgebied te maken hebben. Is de zee nog niet met ijs bedekt, dan komt er veel vocht in de lucht terecht, veel meer dan in een situatie met ijs op het water. Minder vocht in de lucht betekent dat er minder sneeuw kan vallen. Mogelijk heeft dit invloed op de sneeuwval dieper landinwaarts.

Het is ook zo dat het zuiden van Siberië nu door een warmere periode dan vorig jaar om deze tijd gaat. In elk geval is het er nu en feitelijk ook de komende tijd zachter dan normaal. Dit terwijl het langs de noordrand van Siberië juist flink kouder dan normaal is. Voor het oostelijke deel van Siberië geldt dit de komende tijd zelfs in bijzondere mate.

Voor het weer bij ons geen invloed

Op het weer bij ons lijkt dit alles vooralsnog geen invloed te hebben. Met winden die in Europa vooral uit zuidelijke richtingen waaien, is het bij ons voorlopig zacht. Vandaag kan in het westen nog wat regen en later een bui vallen, morgen laten de wolkenvelden al meer gaten zien. Later in de week breekt de zon door en gaan de temperaturen omhoog. Donderdag en vrijdag kan het in het zuiden 18 graden worden. De zuidelijke wind is dan behoorlijk sterk. Vanaf het weekend wordt het wisselvallig en gaan de temperaturen stapje voor stapje, maar wel voelbaar weer omlaag.