Ruim 90 mm in Epe bijzonder, maar niet uniek

Volgens het KNMI komt 70 mm in één uur op een bepaalde plek in het land eens in ruim 100 jaar voor. Toch zijn er bijna elk jaar wel plekken in het land waar tenminste 70 mm in een uur valt. Maar de kans dat Deelen en Epe op korte termijn weer zo’n bui meemaken, is klein. De kans op zware plensbuien is op de Veluwe wel groter dan in het laagland. De heuvels zorgen ervoor dat de lucht een klein zetje krijgt, waardoor stapelwolken verder doorschieten en zware buien gemakkelijker ontstaan. Als er dan zoals gisteren en vandaag weinig stroming staat in de atmosfeer, kunnen deze zware buien boven één plek leeg regenen. Iets verderop kan het dan droog zijn, een verschil van 1 kilometer. Ook is het boven de zandgronden extra warm en die warmte geeft extra energie aan de onweersbuien.

Geen record voor juni

Sinds 1901 viel 13 keer ergens in ons land nog meer neerslag in één dag in juni. Er waren zelfs 10 jaren met meer dan 100 mm, waarvan 4 uit deze eeuw. Zo viel vorig jaar in het Achterhoekse Meddo op 14 juni 112 mm (8e plaats). Verder viel op 2 juni 2016 in Venlo 106 mm (9e plek). Op 30 juni 2005 viel er in Andel 113 mm (7e plek) en 2 juni 2003 noteerde Marknesse 116 mm (6e plek).

De top-3 grootste daghoeveelheden in ons land voor juni bestaat uit 127 mm op 4 juni 1921 in Leiden, 129 mm op 13 juni 1930 in Schagen en de topper is 146 mm op 24 juni 1975 in Gouda. Kijken we naar alle maanden in het jaar, dan was de natste dag ooit 3 augustus 1948. In Voorthuizen, op de Veluwe, viel in twee uur tijd 208 mm. Dat zijn bijna 21 emmers water per vierkante meter!

Wolkbreuk

Van een wolkbreuk is sprake als binnen één uur 25 mm of meer valt. Dit is ongeveer 1/3e van een maandsom aan neerslag en komt overeen met 2,5 volle emmers water per vierkante meter. Sommige wolkbreuken duren zeer kort, daarom is bij minstens 10 mm regen in 5 minuten óók sprake van een wolkbreuk. Dat gebeurde gisteren op verschillende plaatsen en ook later vanmiddag kan dit weer voorkomen in het zuiden. Gisteren viel in Nijmegen in 5 minuten 20 millimeter, dat zijn 2 emmers water per vierkante meter in 5 minuten, een echte regendouche dus!

Een willekeurige plaats in ons land krijgt gemiddeld eens per tien jaar een wolkbreuk. De buien van gisteren en vanmiddag voldoen aan dit criteria. De zwaarste wolkbreuk binnen één uur kwam voor op 28 juni 2011 in Herwijnen. Er viel 79 mm. De 96 mm die gisteren in Epe viel kwam ook binnen een uur naar beneden. Als daar een officiële regenmeter van het KNMI had gestaan, was het record uit 2011 verbroken.

Vaker zware plensbuien door klimaatverandering

Jaarlijks komen meerdere wolkbreuken voor in ons land en dit aantal neemt deze eeuw steeds verder toe. Door de stijgende (zomer)temperatuur is de hoeveelheid waterdamp in de lucht toegenomen. Per graad opwarming produceert een zware plensbui 12% meer neerslag. Daarbij neemt ook de kans op onweer en hagel toe. Sinds begin vorige eeuw is het klimaat in ons land 1,5 graden opgewarmd. Daardoor neemt het aantal wolkbreuken toe.

Extreme regenval komt tegenwoordig twee keer zo vaak voor als vroeger. Rond de jaren 50 van de vorige eeuw viel jaarlijks gemiddeld op 5 dagen ergens in het land 50 mm of meer in één dag. Deze eeuw is dit aantal verdubbeld tot 10 dagen! In 2006 werd op maar liefst 16 dagen ergens in het land tenminste 50 mm gemeten. In 2014 en 2001 was dit op 14 dagen het geval. In de vorige eeuw kwam dit nooit meer dan 12 keer voor.