Schildvulkaan in wording
De uitbarsting van de vulkaan in Reykjanes op het zuidwestelijke schiereiland van IJsland duurt inmiddels al meer dan drie maanden. Hoewel geleidelijk, blijft er veel lava uit de krater en een aantal scheuren in de grond stromen. Het lavaveld er omheen is een waar spektakel om te zien en groeit gestaag verder. Naar verwachting zal de lava binnen één tot drie weken een belangrijke weg bereiken en ook de nabijgelegen stad Grindavík en de elektriciteitscentrale van Svartsengi kunnen op langere termijn toch ook in gevaar komen. Geologen hebben nog geen idee hoe lang de uitbarsting blijft aanhouden en spelen met het idee dat het geheel misschien een schildvulkaan in wording is.Als we aan een vulkaan denken, is de meest voor de hand liggende variant de kegelvormige, waarbij het magma tijdens een uitbarsting omhoog komt en explosief uit de krater spuit, gevolgd door een vaak kilometers hoge aswolk. Denk bijvoorbeeld aan de Etna vulkaan op Sicilië, die dit voorjaar een aantal keer achter elkaar uitbarstte. Deze soort noemen we een stratovulkaan, al zit er onder de Etna vulkaan ook nog een schildvulkaan en dat is er net zo eentje als die op IJsland nu actief is.
Schildvulkaan
Schildvulkanen zijn zacht glooiende, vaak grote vulkanen die meestal over een langere periode zijn ontstaan door de lange en trage uitbarstingen. Omdat het lava bij dit soort vulkanen vloeibaarder is en dus makkelijker stroomt, kunnen de lavavelden zich met gemak enkele kilometers rond hun bron uitstrekken. Er ontstaan op deze manier steeds dunne lagen lava rondom de kern, welke na verloop van tijd de zacht afgeronde vorm van een schildvulkaan vormen. Deze vorm is vergelijkbaar met het schild van een krijger die op de grond ligt, vandaar deze naam. Dit type uitbarstingen hebben zich sinds het einde van de ijstijd in IJsland zelden voorgedaan, maar kunnen jaren blijven aanhouden. Er zijn in IJsland een aantal van dit soort vulkanen aanwezig, waaronder de Skjaldbreiður (1060 m) en de Trölladyngja (1468 m). Deze laatste is de grootste schildvulkaan van IJsland. De grootste schildvulkaan op aarde is de Mauna Loa op Hawaï, met een diameter van 120 kilometer.
Lage explosieve activiteit
De lavastroom van de vulkaan in Reykjanes is na ruim 3 maanden nog steeds redelijk constant en over het algemeen niet heel sterk. Af en toe zit er even een wat grotere uitbarsting tussen of neemt de lavastroom enige tijd (flink) toe, maar tot nu toe was vooral sprake van een lage explosieve activiteit.
Infrastructuur beschermen
Inmiddels is al een groot deel van het dal volgestroomd met lava en breekt nu af en toe ook al verder uit tot daarbuiten. Een belangrijke weg in de buurt is enige tijd geleden al met een metershoge en zeer dure constructie afgezet, maar lijkt desondanks binnen enkele weken nu toch onder het lava te gaan verdwijnen, waarna het lava de zee in zal stromen. Na een grondige evaluatie is door de IJslandse autoriteiten besloten dat deze weg niet gespaard gaat worden om technische redenen, maar zeker ook omdat het simpelweg teveel tijd en geld kost. De autoriteiten kijken liever verder naar welke infrastructuur op langere termijn beschermd moet worden als de uitbarsting nog maanden of zelfs jaren blijft houden. Op die termijn moet onder anderen gekeken worden, naar het beschermen van de stad Grindavík en een elektriciteitscentrale in de buurt. Vooralsnog is dat gevaar nog niet aanwezig, maar de autoriteiten willen voldoende tijd hebben om dit te voorkomen en werken nu aan het ontwerpen van krachtige constructies die in het ergste geval bescherming aan de stad en de elektriciteitscentrale zouden bieden.
Live meekijken
Je kunt nog steeds live meekijken naar de uitbarsting via deze stream:
Bronnen: RUV.is, Iceland Review
