Vallende sterren - meteorenzwerm Orioniden
Met een beetje geluk kunnen we deze week in de nachtelijke uurtjes enkele vallende sterren zien. De meteorenzwerm Orioniden is de komende nachten namelijk te zien. Afgelopen nacht bereikte deze zijn hoogtepunt, maar over het algemeen zijn de meteoren van een zwerm niet alleen op de dag van het maximum zichtbaar. Gedurende ongeveer 5 dagen rondom het maximum kun je onder gunstige omstandigheden nog ruim de helft van het maximale aantal meteoren van de Orioniden zien. Of we daadwerkelijk iets gaan zien, is echter nog de vraag. Waarschijnlijk krijgen we alleen de helderste te zien en dan moet het weer natuurlijk ook een beetje meewerken.De meteoren van de Orioniden zijn snel en hebben nalichtende sporen. Het zijn kleine stukjes steen en gruis van de bekende komeet Halley, die met hoge snelheid vanuit de ruimte de aardatmosfeer binnendringen. Ze bewegen zo snel dat ze in de lucht om de aarde heen verdampen. De lucht om de deeltjes licht daarbij op en dat licht zien wij als de valstreep van de meteoor. Het gaat dus heel snel. Het spoor verschijnt zo snel als dat het verdwijnt. Vaak in niet meer dan een fractie van een seconde.
Meteoor of meteoriet
De restanten van vallende sterren bereiken bijna nooit de grond. Daarvoor zijn de deeltjes die onze dampkring binnendringen gewoon veel te klein. Als er al eens een grotere meteoor is die wel de grond bereikt, dan is het bijbehorende lichtspoor ook veel feller en langer te zien. Soms kun je in zulke gevallen ook explosies horen van de uiteenvallende meteoor. Zodra hij op de grond terechtkomt, wordt overigens van een meteoriet gesproken.
Bijna volle maan stoorzender
Vallende sterren zijn voor velen een prachtige hemelse gebeurtenis om te observeren, maar de grote stoorzender is dit keer de heldere, bijna volle maan. Deze schijnt vrijwel de hele nacht en zal het zicht beperken. Waarschijnlijk zijn hierdoor alleen de helderste meteoren te zien.
Komende nacht opklaringen
Het weer lijkt verder wel redelijk mee te werken. Vooral in het midden en zuiden van het land zijn er komende nacht opklaringen, in het noorden en langs de westkust hangt wat meer bewolking. In de opklaringen in het zuiden vormt zich gedurende de nacht wel wat mist of nevel, maar aanvankelijk met de bovenlucht nog zichtbaar. Wel wordt het een relatief koude nacht, met landinwaarts op de koudste plekken temperaturen dichtbij het vriespunt en op grotere schaal vorst aan de grond.
Circa 4 tot 9 vallende sterren
In het meest gunstige geval, als de radiant op de juist plek zou staan, zouden er van deze zwerm naar verwachting gemiddeld zo’n 23 meteoren per uur vallen, maar door de matige omstandigheden dit jaar zijn er vermoedelijk nu slechts 2 meteoren van deze zwerm te zien. Samen met de meteoren van andere zwermen en sporadische meteoren zijn er bij een donkere, heldere hemel waarschijnlijk 4 tot 9 vallende sterren per uur te zien.
Laatste meteoriet in Nederland
De laatste keer dat in Nederland een meteoriet is aangetroffen, was in 2017. In grote delen van ons land en België was toen een vuurbol te zien. In Broek in Waterland kwam het restant in een schuurtje terecht en beschadigde het dak. Toen bewoners die schade repareerden, vonden ze de meteoriet die 530 gram bleek te wegen.
Vuurbol
De zwaarste meteoriet die in Nederland ooit is gevallen, was die van Utrecht op 2 juni 1843. Hij kwam in de buurt van fort Blauwkapel op de grond terecht. Daarvoor waren in delen van Nederland gierende geluiden en knallen gehoord. Ook was een vuurbol te zien.
Het fragment bij fort Blauwkapel woog maar liefst 7 kilo en was tot op een diepte van 1 meter in de grond doorgedrongen. Een tweede fragment, van de oorspronkelijke meteoriet tijdens de vlucht afgebroken, kwam in de buurt van het gehucht Loevenhoutje terecht. Dit deel woog 2700 gram. Het zwaarste fragment is tegenwoordig niet meer in Nederland maar wordt in het Hongaars Natuurhistorisch Museum permanent tentoongesteld. Het kleinere fragment (het Loevenhoutje) is te zien in het Kennislab van het Universiteitsmuseum Utrecht.
