Voor muggen niks mis met deze zomer

Nagels op een krijtbord, de boor van de tandarts, of: een mug die rond je hoofd zoemt als je net in slaap wil vallen. Dit is wel zo’n beetje de top van alle vervelende geluiden op de wereld. Aan muggen heeft eigenlijk iedereen een hekel, niet in de laatste plaats omdat ze je dagenlang jeuk kunnen bezorgen. Ondanks de wat tegenvallende zomer, zijn ze toch volop actief.

Eén beet, honderden eitjes

En dat terwijl muggen eigenlijk vegetariërs zijn. Maar vrouwtjesmuggen hebben de voedingsstoffen in jouw bloed nodig om eitjes te kunnen leggen. Het zijn dus alleen de vrouwtjes die steken. Met één ‘maaltijd’ kunnen ze al een paar honderd eitjes leggen. Drie dagen later kunnen ze hetzelfde weer opnieuw doen. Bij het steken zuigen ze zich helemaal vol met jouw bloed, en spuiten tegelijkertijd via een ander buisje speeksel in jouw lichaam. Dat speeksel zorgt ervoor dat jij jeuk krijgt.

In Nederland komen tientallen verschillende soorten muggen voor. De ene soort gedraagt zich weer anders dan de andere. De mug die wij vooral goed kennen is de gewone steekmug. Deze mug houdt van twee dingen: warmte en vocht.

Paradijs

Aan vocht geen gebrek deze zomer, en daar houden muggen nogal van. Zo rond de schemering worden ze vooral actief, wanneer de lucht vaak weer wat vochtiger wordt. Verder draait alles voor muggen om voortplanting, en voor voortplanting draait alles om water. Muggen leggen hun eitjes namelijk in stilstaand water. Moerasgebieden zijn bijvoorbeeld ideaal, en daarom ook berucht als muggenparadijs.

Maar ze zijn helemaal niet kieskeurig. Slootjes, poelen, vijvers, regentonnen, en zelfs regenplassen of water in een kruipruimte: het voldoet allemaal. Het hoeft maar een (paar) centimeter diep te zijn. Binnen twee weken zijn de muggen al volwassen en vliegen ze uit. Soms zie je dan een hele zwerm opstijgen vanaf een plek.

Nu is het niet al te warm geweest de laatste tijd, maar muggen hebben niet per se zomerse temperaturen nodig om actief te worden. Een graad of 10 is al genoeg, al hebben ze het liever iets warmer. In combinatie met de vele buien die de laatste tijd zijn gevallen, waren de omstandigheden voor muggen dus prima. Vandaar dat je, ook in een wat koelere zomer, toch nog ouderwets zomers lekgestoken kunt worden.

Temperatuur, zweet, CO2

Warmte – ook lichaamswarmte – heeft een grote aantrekkingskracht op muggen. Ook de geur van zweet vinden ze aantrekkelijk, en hoe warmer het is, hoe meer wij mensen over het algemeen zweten. Maar hoe ze jou vooral vinden, is door je adem. Als je uitademt, produceer je kooldioxide (CO2) en dat kunnen de muggen ruiken van tientallen meters afstand. Grotere, zwaardere mensen, en ook zwangere vrouwen, blazen over het algemeen meer koolstofdioxide uit. Jouw adem maakt als het ware een spoor voor ze. Vandaar dat ze zo vaak bij je hoofd rondhangen. Dat muggen op licht afkomen, is een fabeltje.

Waarom ben ik altijd de sjaak?

Ken je dat? Tijdens een avondje in de tuin word jij helemaal lekgestoken, en de persoon naast je heeft nergens last van. Waarom vinden muggen de ene persoon ‘lekkerder’ dan de ander? Naast lichaamswarmte, heeft het hoofdzakelijk te maken met geur. De vrouwtjes ruiken je al op 50 meter afstand. Dat heeft niets met ‘stank’ te maken, dus vaker douchen zal je niet helpen.

Zoals genoemd worden muggen aangetrokken door zweet en adem, maar bij iedereen ruikt dat anders. Soms lees je dat muggen een voorkeur hebben voor mensen met bloedgroep O, maar dat is niet bewezen. Bovendien is dat een heel gangbare bloedgroep. Wel lijken muggen op bepaalde bacteriën af te komen die je in je lichaam hebt. Wat dat betreft zijn er grote verschillen tussen mensen. Hoe je leeft, wat je lichaam doet, wat je eet en drinkt – allemaal zorgt het ervoor dat elk lichaam net iets anders is samengesteld. Zo ontstaat er een zeer gevarieerd muggenbuffet.

Biertje?

Er is al volop onderzoek gedaan naar wat het exact is wat muggen lekker vinden. Daar weten we lang niet alles van. De vrouwtjesmug komt af op de stoffen die het beste zijn voor haar eitjes. Zo lijken ze erg van sporters te houden, voornamelijk vanwege de hogere melkzuurwaarden in hun bloed. Ook worden vrouwen vaker gestoken dan mannen; de verklaring daarvoor lijkt in de hormoonhuishouding te liggen. En – helaas – ook bierdrinkers lijken een streepje voor te hebben bij de mug.

Wereld Muggendag

Niet echt reden voor een feestje dus, komende vrijdag op Wereld Muggendag. Die dag heeft ook niet zo veel met feest te maken, en ook niet met het weer. De reden dat juist 20 augustus tot Wereld Muggendag is gebombardeerd, dat heeft niks met het Nederlandse weer te maken. In 1897 was het op deze dag dat een Britse arts, genaamd Ronald Ross, ontdekte dat muggen verantwoordelijk zijn voor het overbrengen van malaria. Voor zijn ontdekking ontving hij enkele jaren later de Nobelprijs voor de geneeskunde. Wereld Muggendag is in het leven geroepen om aandacht te vragen voor de ziektes die muggen kunnen verspreiden.