Winter: hoe Nederland overal net buiten blijft

Wij in Nederland blijven ondertussen vrijwel overal buiten. Waar er in het Duitse laagland, vooral in de zuidelijke helft van ons grote buurland, nog wel af en toe sneeuw valt, moeten wij het meestal met druilerige regen of motregen, een grijs wolkendek en temperaturen boven nul doen. Gisteren bij voorbeeld werd slechts hier en daar een natte sneeuwvlok gezien en die vlokken leverden meteen foto’s en filmpjes op. Eigenlijk zegt dat genoeg over de staat van het winterweer bij ons. Toch komt er ook bij ons nog wel wat aan, niet alleen vandaag en de komende nacht, maar ook in het weekend. En zelfs bij het vervolg volgende week is de spanning er nog niet helemaal uit.

In het oosten (natte) sneeuw

Vandaag draait het allemaal om een neerslaggebied dat vanuit het noordoosten het land binnentrekt. Dat gebeurt aan het begin van de middag in Groningen. Daarna breidt het zich langzaam verder naar het zuidwesten uit. In het zuiden duurt het wel tot in de avond of de nacht voordat het begint. In de oostelijke provincies lijkt de neerslag in de vorm van sneeuw of natte sneeuw te vallen en dan hangt het van de intensiteit en de temperaturen af of het tot een dekje komt. De hogere gebieden in Overijssel, Gelderland en Limburg maken hier de grootste kans op.

In het westen, waar de noordwestelijke wind zachtere lucht van zee aanvoert, lijkt de neerslag alleen in de vorm van regen te vallen. Ook de komende nacht houdt deze tweedeling nog stand, pas in de loop van morgenochtend moet alle neerslag, ook in het oosten in de vorm van regen gaan vallen. Het laatst zien we die verandering in het Limburgse heuvelland. Wat volgt, is een waterkoude donderdag met veel bewolking en af en toe wat lichte regen of motregen. In de kustgebieden kan later op de dag vanaf zee wat actievere neerslag het land op komen. Dan is er daar kans op natte sneeuw. Het wordt van zuidoost naar noordwest net als vandaag tussen 2 en 4, lokaal 5 graden.

Ook vrijdag hebben we eerst nog bewolking en af en toe wat lichte regen of motregen te maken. In de middag wordt het vanuit het noorden op steeds meer plaatsen droog en uiteindelijk komt lokaal misschien de zon er nog even door. In de temperaturen verandert weinig.

Weekend vrij koud

Ook in het weekend blijven we in de vrij koude lucht. Vanuit het noorden trekt dan een rug van hogedruk over het land. Het weer wordt rustiger. In de nachten kan het tijdens opklaringen tot lichte vorst komen, tot lokaal 3 of 4 graden onder nul, en kan mist of laaghangende bewolking ontstaan. Verder is het oppassen voor bevriezing van natte weggedeelten, op plaatsen waar de wegen niet gestrooid zijn. Overdag komt eindelijk de zon er weer eens door, maar zijn er ook plekken waar mist en laaghangende bewolking tijd nodig hebben om te verdwijnen. In hardnekkige mist komt de temperatuur nauwelijks boven nul, in de opklaringen kan het tussen 2 en 5 graden worden, zondag is het een graadje kouder. Ook dan heeft het weerbeeld dus een licht winters karakter.

Begin volgende week beginnen de berekeningen een beetje uiteen te lopen. Daar waar het Europese model het maandag bij ons al duidelijk zachter laat worden met een naar zuidwest tot west draaiende wind en in de loop van de dag vanuit het noorden de passage van een zone met bewolking en regen, is het Engelse model kalmer met de opwarming en laat het Amerikaanse het koude weer in onze omgeving nog twee dagen langer aanhouden. Ook in de berekeningen op de achtergrond is die onzekerheid wel enigszins terug te vinden, eigenlijk heel de volgende week.

Aan de flank van een hogedrukgebied, dat vanaf de Oceaan dichterbij komt, stroomt in Scandinavië vanuit het poolgebied veel koudere lucht binnen. Tegelijkertijd komt zachte lucht vanaf de Oceaan om het hogedrukgebied ook op ons deel van Europa af. De vraag is waar de grens tussen de twee precies komt te liggen. De meest waarschijnlijke optie is ergens over Denemarken en Duitsland, met Nederland aan de zachte kant van de overgangszone. Maar er zit speling in de berekeningen.

Spanje naar historische sneeuwsituatie

Wat verder naar het zuiden in Europa, waar de winter regionaal wel flink toeslaat, lijkt het erop dat in Italië aan het slechte weer even een einde komt, zodat de gebieden in het noordwesten die zo extreem veel sneeuw hebben gekregen even op adem kunnen komen. In Spanje is iedereen intussen helemaal in de ban van het slechtweergebied dat het Iberisch schiereiland nu vanuit het zuiden verovert. In Andalusië gaat heel veel regen vallen, in de hogere delen sneeuw.

Veel bijzonderder wordt het op de hoogvlakte, zodra het slechte weer zich verder naar het noorden uitbreidt. Morgen en vrijdag kan vooral in het oosten van Spanje veel sneeuw vallen, in het weekend komen de gebieden in het noorden erbij. De combinatie van veel wind, zeer lage temperaturen en de jagende sneeuw maken dat dit in Spanje nu al als een historische sneeuwsituatie gekenschetst wordt. De beelden ervan zullen de komende dagen ongetwijfeld voor zich spreken.

In elk geval is het op de Spaanse hoogvlakte op dit moment zeker in de nachten stukken kouder dan bij ons. Op veel plaatsen vriest het in de nachten tussen 5 en 10 graden en komt het kwik overdag naar enkele graden boven nul. Ook in Madrid wordt sneeuw verwacht en zelfs in het zuiden komen de temperaturen overdag tijdens de regen nauwelijks boven 10 graden uit.