46-Daagse: wisselvallig, minder zacht, maar geen winter

Het beeld op de weerkaarten van dit moment lijkt sterk op dat van vorig jaar rond deze tijd. Koude lucht, afkomstig vanuit het poolgebied, stroomt bij Canada de Oceaan op. Op de Oceaan ontstaat hierdoor het ene na het andere lagedrukgebied, dat in de sterke straalstroom van dit moment naar Europa wordt gevoerd.

In de stratosfeer jaagt een supersterke poolwervel, gevoed door erg lage bovenluchttemperaturen boven het Noordpoolgebied, die straalstroom alleen maar verder aan. De hogedrukgebieden, die aan de voorzijde van de op Europa af stormende lagedrukgebieden ontstaan, houden het droog en vaak zonnig in grote delen van Zuid- en Zuidoost-Europa (het Alpengebied inbegrepen). Bij ons kunnen ze tegen de storingen vanuit het westen geen vuist maken. Wel zorgen ze ervoor dat de wind steeds uit het zuidwesten waait en daarmee is de aanvoer van zachte lucht voorlopig gegarandeerd.

Zien we de komende tijd dan helemaal geen veranderingen op de weerkaarten? Dat wel. Maar niet meer op de manier, zoals in de vorige aflevering van de 46-daagse, vorige week vrijdag. Toen berekende het model dat de drukverdeling vanaf halverwege januari weer op slot zou gaan. Met een bij ons naar oostelijke tot noordoostelijke richting draaiende wind en (langzaam) dalende temperaturen. Zo’n verandering is er in de berekeningen van deze week niet meer. Wat er dan wel verandert, gaan we nu bekijken.

Week 1: van maandag 2 tot en met zondag 8 januari

• Na een koele start opnieuw zacht en wisselvallig
• Vaak een sterke zuidwestenwind
• Temperaturen meest tussen 10 en 12 graden

Aan het begin van de week is het even wat kouder als vanuit het westen een rug van hogedruk passeert en de atmosfeer korte tijd tot rust komt. Zowel in de nacht naar dinsdag als in de nacht naar woensdag kan de temperatuur in het binnenland tijdens opklaringen lokaal in de buurt van het vriespunt komen. Overdag wordt het 7 of 8 graden. Een echte vuist kan het hogedrukgebied niet maken, want in de dagen daarna herstelt het wisselvallige weer zich, komen nieuwe storingen onze kant op en regent het weer vaak. Ook trekt de wind opnieuw flink aan en is het met temperaturen tussen 10 en 12 graden wederom zacht

Week 2: van maandag 9 tot en met zondag 15 januari

• Aanhoudend wisselvallig
• Een zuidwestelijke wind
• Iets lagere en schommelende temperaturen

Feitelijk zien we een westcirculatie op de weerkaarten, maar dan wel één van een geleidelijk wat noordelijkere komaf. Dit betekent dat we vaker aan de koude kant van het polaire front uitkomen en dat de temperaturen wat meer gaan schommelen. Daarbij duren de zachtere periodes, als eens een warmtefront is gepasseerd, wat korter en kunnen koudere intermezzo’s langer aanhouden. Vallen er dan eens buien, dan kan daarbij ook hagel voorkomen. Want het blijft verder wisselvallig. En steeds kan het in de buurt van lagedrukgebieden, als die ons land passeren, ook behoorlijk waaien.

Week 3: van maandag 16 tot en met zondag 22 januari

• Nog steeds wisselvallig
• In de nachten soms een graadje vorst
• Overdag tussen 5 en 8 graden

De glijbaan van lagedrukgebieden op de Oceaan in onze richting blijft in tact, maar de tegenwerking van hogedruk, vooral in de buurt van Noordwest-Rusland en het noordoosten van Scandinavië, is groter. Omdat verderop op de Oceaan de luchtdruk ook wat hoger wordt, blijft de aanvoer van de noordelijke delen van de Oceaan komen. Het is aan de zachte kant, maar de afwijkingen van normaal zien niet eens zo heel groot. In een nacht met opklaringen kan het weleens een graadje vriezen, overdag stijgt het kwik tot tussen 5 en 8 graden. Verder blijft het wisselvallig met af en toe de passage van gebieden met regen en tussendoor ook weleens zon en een enkele bui, soms met hagel.

Week 4: van maandag 23 tot en zondag 29 januari

• Mogelijk even wat stabieler
• In een stralingsnacht iets onder nul
• Ook overdag een fractie kouder

In deze week lijkt het in onze omgeving wat rustiger te worden. Een uitloper van de hogedrukgebied op de Oceaan zou zich tot over onze omgeving kunnen uitbreiden. Lagedrukgebieden aan de noordkant, maar mogelijk ook aan de zuidkant, kunnen Nederland dan even niet bereiken. Komt dit zo uit, dan wordt het even wat stabieler, met wat meer ruimte voor de zon en misschien een paar stralingsnachten. Afhankelijk van de positie van de rug is het ook overdag mogelijk wat kouder, zeker als laaghangende bewolking en mist een rol in het weerbeeld zouden spelen. Maar dat is nu nog moeilijk te zeggen.

Week 5 en 6: tot en met zondag 12 februari

• Opnieuw wisselvallig
• Een vaak rond west klapperende wind
• Temperaturen meest iets boven normaal

De wisselvalligheid keert terug. Op de Oceaan zien we een hogedrukgordel van Newfoundland tot aan de Azoren, lagedrukgebieden liggen vaak in het zeegebied tussen IJsland en Noorwegen. Daartussen bij ons een stevige westenwind, of eigenlijk een wind die tussen zuidwest en noordwest klappert. Opnieuw grijpen storingen de macht en wordt het wisselvallig, met regelmatig de passage van gebieden met regen. Tussendoor zijn er ook betere perioden met de zon erbij, maar soms ook buien, mogelijk met hagel. Het wordt overdag tussen 6 en 9 graden en ook in de nachten is het meest boven nul. Verder kan het in de buurt van lagedrukgebieden af en toe behoorlijk waaien.

Samenvattend

Op week 4 na, kun je het in deze 46-daagse verwachte weerbeeld eigenlijk als een soort golvende westcirculatie zien. In zekere zin is het weer vergelijkbaar met dat gedurende de vorige winter, met die aantekening dat het de komende weken net een tikkeltje dynamischer lijkt. Voor winterweer is er in deze setting natuurlijk geen plaats.

Waar is de omslag naar kou gebleven?

Blijft over de vraag waarom het model vorige week nog wel met een overgang naar winterser weer, in de loop van januari kwam, en deze week niet. Het antwoord zit wellicht in één van de tropische forceringen van ons weerbeeld, de invloed van de MJO. Buiencomplexen op de Indische- en de Grote Oceaan kunnen de weersontwikkeling bij ons beïnvloeden. Dat lukt alleen als ze een sterk signaal afgeven. Vorig week liet de MJO een vrij sterk signaal in de fasen 6, 7 en 8 zien. Onder dat soort omstandigheden, zien we op de weerkaarten in Europa vaak winters getinte blokkades verschijnen en vorige week was dat niet anders.

In de berekeningen van deze week is het MJO-signaal een stuk minder sterk. De fasen 7 en 8 duren bovendien minder lang en worden snel door fasen 1 en 2 opgevolgd. Daarmee is de reden voor het ontstaan van winters getinte blokkades boven het Europese continent in belangrijke mate weggevallen en zien we ze deze keer in de berekeningen niet meer terug.