Alles of niets: na natte start april nu al neerslagtekort

Groter kan het verschil bijna niet zijn tussen de eerste en tweede helft van april. De maand begon somber, koud en kletsnat. De tweede helft is tot nu toe kurkdroog, bijzonder zonnig en warm verlopen. Kijken we naar heel april tot nu toe, dan is het een natte maand, maar ook een zonnige maand met een precies normale temperatuur van gemiddeld 9,0 graden in De Bilt. En de grote hoeveelheid neerslag die is gevallen is deels alweer verdampt.

Neerslagtekort en -overschot

In het zomerhalfjaar horen we deze termen vaak langskomen. Vanaf 1 april houdt het KNMI het doorlopend potentieel neerslagoverschot bij. Er wordt elke dag gekeken hoeveel regen is gevallen in ons land minus de hoeveelheid verdamping. Dit verschil wordt dagelijks bijgehouden, we zien dan de ‘tussenstand’ vanaf 1 april. Een positief getal betekent dat meer neerslag is gevallen dan is verdampt, dus is sprake van een neerslagoverschot. Een negatief getal betekent dat meer neerslag is verdampt dan is gevallen. En dat is normaal in ons groeiseizoen, er verdampt gemiddeld meer neerslag dan dat er valt. Maar dit kan van seizoen tot seizoen behoorlijk verschillen natuurlijk.

Zuiden en noordwesten nu al neerslagtekort

Afgelopen week was het zeer zonnig en stond er dagelijks een stevige wind. Daardoor kon veel vocht verdampen. Afgelopen dagen verdampte per dag 3 tot 4 millimeter en deze maand is alweer bijna 50 mm verdampt. Op de Veluwe is nu nog geen sprake van een neerslagtekort, want daar viel begin april zeer veel neerslag. Zo staat de teller in Beekbergen op 88 mm. Trekken we daar de verdamping vanaf, dan is sprake van een neerslagoverschot van 46 mm. De hele Veluwe zit nog op een overschot van zo’n 30 tot 45 mm.

Op andere plekken in het zuiden en noordwesten viel tot nu toe minder dan het landelijk gemiddelde van 50 millimeter. Vooral in Zeeland en Zuid-Limburg is het droog met regionaal amper 30 mm. In het Zeeuwse Krabbendijke is nog maar 23 mm gevallen. Trek je daar de verdamping vanaf, dan is nu al sprake van een neerslagtekort van 27 mm. Naast Zeeland en Zuid-Limburg is ook in het zuiden en westen van Brabant, het westen van Zuid-Holland en in het noordwestelijk kustgebied en in Friesland sprake van een neerslagtekort.

Neerslagtekort loopt komende week snel op

Op verschillende plekken in het binnenland is nu nog sprake van een neerslagoverschot. Er is meer vocht gevallen dan verdampt. Maar het gevallen regenwater, waar is dat gebleven? De bodem was begin april zo verzadigd, dat de natuur er niks mee kon. Het overtollige regenwater is daardoor via sloten, beekjes en rivieren afgevoerd naar zee. Het is wat dat betreft dus droger dan wat eerder in dit verhaal wordt gesuggereerd. Een groot deel van het overtollige water wordt altijd afgevoerd in ons land, al kunnen we het water tegenwoordig al wel wat beter vasthouden dan vroeger.

Om een beter beeld te krijgen van de droogte, heeft het KNMI een grafiek van het neerslagtekort in Nederland. Dit is een gemiddelde van 13 neerslagstations die verspreid in ons land staan. In deze grafiek is het neerslagtekort te zien en gaat de teller nooit lager dan 0 millimeter. Als er 0 millimeter neerslagtekort is, en er valt een flinke plons regen bij, blijft de teller op 0 staan in plaats van dat we een negatief getal zien (dus een overschot). In de grafiek wordt er namelijk vanuit gegaan dat het overtollige water direct wordt afgevoerd en dan heeft de natuur er dus niks aan. Als er op de eerstvolgende droge dag weer vocht verdampt, zal de teller weer oplopen.

Het overtollige water dat begin april is gevallen, wordt in deze berekening dus niet meegenomen. Daardoor is landelijk nu al sprake van een neerslagtekort van 29 mm. Komende 2 weken loopt dit getal verder op tot ruim 50 mm tekort. Dat is meer dan we normaal mogen verwachten begin mei.