De herfst gaat echt beginnen

Het exacte moment waarop de herfst begint is elk jaar anders. In de nacht naar vrijdag, om om 3.04 uur om precies te zijn, staat de zon loodrecht boven de evenaar en op dat moment duren dag en nacht overal op aarde even lang. Dat moment markeert de overgang naar het nieuwe seizoen.

De herfst begint dit jaar dus op de 23e september. Omdat de baan van de aarde geen mooie cirkel is en we ook schrikkeljaren kennen, kan de dag soms wat verschillen. Meestal valt deze zogenoemde herfstequinox op 21 september; die datum onthouden veel mensen dan ook. Dit jaar duurt het dus ietsje langer.

Typisch herfstweer?

Qua weer hebben we natuurlijk al even van de herfst kunnen proeven. Wind, buien, de eerste nachtvorst, mist; het is allemaal al eventjes langsgekomen. Veel mensen associëren herfst met storm en regen. Dat is vaak ook wat bedoelen als we “herfstachtig weer” aankondigen. Maar het weer waar we momenteel mee te maken hebben - frisse ochtenden, vaak met nevel of mist en droge, overwegend zonnige middagen - is ook typisch herfstweer. Want ook hogedrukinvloeden komen natuurlijk voor in de herfst.

Nu hebben we daardoor een heel aangename zonnige dag. Maar hogedrukgebieden kunnen, zeker later in het jaar, ook van die hele grijze dagen opleveren. Dat zit als volgt: in de langer wordende nachten koelt de onderste laag van de atmosfeer af, omdat warmte zich vanaf het aardoppervlak uitstraalt. Omdat koele lucht minder vocht kan bevatten dan warme lucht, kan de lucht verzadigd raken en vormt zich mist. En hoe langer de nacht duurt, hoe langer het kan afkoelen en hoe dikker die laag mist kan worden. Vervolgens 'brandt' de zon die laag mist in de ochtend weer weg, zoals dat vanochtend al gauw het geval was. Maar zeker later in de herfst en winter, kan er nog heel lang een grijze stratusdeken blijven hangen.

Een paar fraaie dagen

Deze week hebben we een paar van die fraaie, zonnige dagen voor de boeg, waarop het sommige plaatsen nog een keer 20 graden kan worden. Maar vanaf komende week laat de herfst zich van zijn andere, bekendere gezicht zien. Het hogedrukgebied is dan weer opgeschoven en maakt plaats voor diverse storingen die vanuit het westen af en aan gaan komen.

Vanaf maandag vat er vrijwel dagelijks wel wat regen of een bui, de wind trekt weer wat aan en de zon krijgt het stukken moeilijker met al die bewolking. Logischerwijs gaan hierbij ook de temperaturen weer een duik nemen, zodat we vaak nog maar aan 14 of 15 graden maximaal komen. Met dit weertype zijn de nachten dan juist weer niet zo koud, maar toch: die jas is wel een blijvertje voorlopig.