De opbrengst van een paar herfstachtige dagen

Maandenlang hebben we het hier gehad over droogte. Het bleef maar heet en neerslag viel er nauwelijks, op af en toe een zomerse stortbui na. Inmiddels ligt de zomer achter ons, kunnen we wel stellen. De echte, astronomische herfst moet nog beginnen, maar de afgelopen dagen hebben we er uitgebreid van kunnen proeven.

Wat een buientrein kwam er langs, er leek geen einde aan te komen. En ook eerder deze maand, rond het eerste weekend van september, is er op sommige plaatsen al flink wat gevallen, soms met wateroverlast tot gevolg. Het is bekend dat heel veel regen in korte tijd niet zo veel zoden aan de dijk zet wat betreft droogte, omdat het meeste water gewoon via het riool wegstroomt. De laatste dagen is het toch allemaal wat gestager gegaan. Wat heeft de septemberregen inmiddels gebracht?

De neerslag had – zoals we wel vaker zien – vooral een buiig karakter. Zondag regende het soms ook heel langdurig, maar ook toen wisselde de intensiteit van de regen nogal. Dat betekent dat de neerslag allesbehalve gelijkmatig verdeeld werd binnen ons land. Ook op heel kleine afstanden kunnen de neerslaghoeveelheden enorm van elkaar verschillen bij dit weertype, en dat hebben we ook nu gezien.

September vaker nat

Ten eerste is het natuurlijk niet zo verwonderlijk dat de grafiek van het neerslagtekort een flinke duik heeft gemaakt. Vanaf begin september is het neerslagtekort weer behoorlijk hard gedaald. Overigens is dat heel gebruikelijk. Het neerslagtekort wordt alleen tijdens het groeiseizoen bijgehouden, van april tot oktober. In alle lijnen in de neerslagtekortgrafiek zie je een dalende, of in elk geval niet meer stijgende lijn in de septembermaand. Lagere temperaturen, minder daglicht en zon, en vaker regen; dat zie je nu eenmaal vaak in september. De gemiddelde maandsom aan neerslag in de maand september ligt gemiddeld tussen de 75 en 100 mm; de hoogste totalen langs de kust.

Te laat

Ook dit jaar dus, al is het nu wel een heel scherp dalende lijn. Maar ondanks dat lijken we met de huidige verwachting alsnog bij de 5% droogste jaren uit te komen. Bovendien: voor veel gewassen komt de regen nu natuurlijk te laat. Ook in de natuur hebben sommige soorten inmiddels al een te harde klap gehad om nog te herstellen. Toch zie je ook de positieve effecten van al dat regenwater. Slootjes en beekjes beginnen weer een bodempje water te krijgen, en grasvelden die twee weken terug nog helemaal bruin waren, zijn nu al weer groen geworden. Verschillende planten zetten nog een eindspurtje in.

Het natst: Zeeland

In het zuidwesten van het land is tot nu toe de meeste neerslag gevallen deze maand. Uit een storing die begin deze maand overkwam kreeg vooral Zeeland de volle laag. Hier worden, met de maand pas voor tweederde op weg, lokaal al totalen van meer dan 200 mm genoteerd. Dat is al het dubbele van wat er gemiddeld valt. Hiermee is ook de verdeling van de neerslag anders dan normaal. Is het in september meestal de noordwestkust die het natst is, deze keer ligt het zwaartepunt opvallend zuidelijker.

Het droogst: de Achterhoek

Wat wel volgens het boekje gaat, is dat het binnenland het droogst is deze maand. In de Achterhoek bijvoorbeeld kom je er ook nu nog erg bekaaid vanaf qua neerslag, en het was daar al behoorlijk nijpend. Hier zie je ook heel opvallende lokale verschillen. Op de ene plek is er toch nog 50 of 60 mm naar beneden gekomen, terwijl locaties een klein eindje verderop alle buien gemist lijken te hebben: hier zijn nog altijd plekken die tot nu toe op 1 of 2 mm staan.

Ook de komende dagen komt daar niet veel meer bij. Vandaag valt er nog wel wat, maar in de loop van de dag wordt het alsmaar minder. De komende dagen zien er heel anders uit dan de dagen die achter ons liggen. Een hogedrukgebied ligt over onze omgeving. Het wordt een stuk droger, de zon komt er vaker door en wind is er bijna niet. Serieuzere neerslag lijkt er volgende week weer te komen. Misschien kan de Achterhoek dan nog wat inhalen.