Doorbraak zachte weer bij ons slecht nieuws voor droog Zuid-Europa
Nu het winterweer er in ons deel van Europa op zit, lagedrukgebieden de Oceaan en Scandinavië weer steeds vaster in handen hebben en boven Zuid-Europa de hogedrukgebieden verschijnen, die we van de laatste winters zo goed kennen, begint in de landen rond de Middellandse Zee meteen de droogte weer op te spelen.We weten het van de vorige winter allemaal nog wel. Na een koude start (vorig jaar trouwens vooral in Scandinavië en in het oosten van Europa en niet eens in Nederland, maar dit jaar ook bij ons) verdwenen de winterimpulsen in ons deel van Europa na de Kerst als sneeuw voor de zon. Wat volgde was een wisselvallige, zachte en vooral in februari ook onrustige winter met hoge temperaturen voor de tijd van het jaar.
Andere kant van de medaille
De andere kant van de medaille zagen we in het zuiden en zuidoosten van Europa. Daar kwamen langdurig hogedrukgebieden te liggen, bleven de storingen weg en viel veel minder neerslag dan anders. Een grote droogte begon, die het Europese weer later in het jaar in hoge mate kneedde. Boven de droge grond kon het in het voorjaar in het zuiden al snel warm worden. Uiteindelijk breidde die warmte zich in de loop van het zomerhalfjaar steeds verder noordwaarts uit. Ook in Nederland sloegen warmte en droogte vlot toe. En ook wij kregen in de zomer meer en meer met watertekorten te kampen.
Het voordeel van het winterweer van de laatste weken bij ons was dat storingen tot een dusdanig zuidelijke koers werden gedwongen dat het ook in de landen rond de Middellandse Zee eindelijk weer eens kon regenen. Nu de winter bij ons voorbij is, is het in het zuiden weer droog geworden. De hogedrukgebieden zijn daar terug, maar de droogte is nog lang niet opgelost. Kijk je op het droogtekaartje van dit moment, gemaakt door het Europese klimaatprogramma Copernicus, dan zie je dat de zuidelijke helft van Europa nog steeds in hoge mate oranje en regionaal ook rood kleurt. In grote delen van Spanje, Zuid-Frankrijk, Noord-Italië en in vrijwel geheel Zuidoost-Europa zijn de eerder dit jaar opgelopen watertekorten nog verre van aangevuld. En zelfs in delen van Duitsland, maar ook in vooral het zuidoosten en oosten van Nederland is het ook nog altijd droog.
Nog steeds watertekorten
Zoom je wat verder in op de dit jaar gevallen neerslag, dan zijn er in grote delen van Europa tekorten, ook in Nederland. Bij ons is vooral in het zuidoosten en oosten in het jaar 2022 tot nu toe zo tussen 100 en 150 millimeter aan regen minder dan normaal in de regenmeters terechtgekomen. In het westen en noorden zijn de tekorten minder groot, maar ook daar is sprake van een tekort. En we hebben dit jaar niet heel lang meer te gaan. Hoe verder zuidelijk je in Europa komt, des te groter zijn de tekorten die bestaan.
Voor al die droge gebieden, is de weersomslag zoals we die nu beleven, ronduit slecht nieuws. Het is een omslag die in bijna alles lijkt op die van vorig jaar, in dezelfde periode. Mocht dit de opmaat zijn naar een winter, die grote gelijkenissen met de vorige gaat vertonen, dan kunnen we ons opmaken voor een jaar 2023 waarin droogte en tijdens de zomer ook warmte een mogelijk nog grotere rol spelen dan dit jaar al het geval was. Het stapeleffect van meerdere droge jaren achter elkaar maakt dat de uitwerking ervan ieder jaar een stukje ingrijpender wordt. Zoals gezegd, is dat geen goed nieuws.
La Niña en sterke poolwervel
Factoren die tijdens de winter van 2022 een grote rol speelden waren La Niña, de koude zeestroom langs de evenaar tussen Zuid-Amerika aan de ene en Australië en Indonesië aan de andere kant van de Grote Oceaan, en de tijdens de wintermaanden ongewoon sterke poolwervel. Beide situaties lijken zich de komende maanden opnieuw voor te doen. Daarmee is een herhaling van het type winter van vorig jaar zeker niet uit te sluiten.
Is het huidige zachte weer voor de noordelijke helft van Europa goed, mede ook met het oog op de hoge energieprijzen, om veel redenen is het eigenlijk te hopen dat de winter op zijn schreden terugkeert en bij ons de temperaturen alsnog omlaag brengt. Voor de droge zuidelijke helft van Europa zou dat de kansen op extra regen vergroten. Want die zou weleens hard nodig kunnen zijn als we naar de weersontwikkeling, later in 2023 kijken. Daarbij zij alvast ook maar gezegd, dat de kans op zo’n ontsnapping behoorlijk klein lijkt.
