Grote kans op landelijke hittegolf

De warmte wordt in stand gezet door de straalstroom (een soort ‘rivier’ van hoge windsnelheden op 5-10 km hoogte die als een band om het noordelijk halfrond beweegt). De straalstroom ligt op het scheidingsvlak van warme, tropische lucht uit het zuiden en koelere lucht vanaf de noordpool. Boven het zuiden van Canada ligt nu een hele warme luchtmassa, terwijl in het noorden van Canada de lucht ervan juist vrij koel is.

Warmte spreidt uit over Europese continent

Vandaag en morgen beweegt de warme luchtmassa over de oceaan naar het oosten. De straalstroom beweegt daardoor mee over de oceaan. Op dinsdag kronkelt die straalstroom dan van een west-oostelijke ligging naar een meer zuidwest-noordoostelijke ligging en deze ligt dan sowieso vrij ver noordelijk, zo tussen Schotland en IJsland door. Hierdoor kan de warme luchtmassa zich over een heel groot deel van Europa uitspreiden.

Dalende luchtbeweging

Er bouwt zich in de tussentijd ook een heel sterk hogedrukgebied op, dat zich tevens uitstrekt van de Azoren tot aan Lapland. De kern van dat hogedrukgebied ligt voortdurend in onze omgeving. Onder dit hogedrukgebied vinden dalende luchtbewegingen plaats. Die dalende luchtbeweging (ook wel subsidentie genoemd) zorgt voor het opwarmen en uitdrogen van de lucht. Dit komt omdat dalende lucht wordt samengedrukt en het samendrukken van lucht leidt tot opwarming ervan.

Ideale stralingscondities, droge bodem

Onder invloed van dit hoog kan de zon flink schijnen. De nog altijd vrij lange dagen en droge bodem helpen dan mee om de onderste laag van de atmosfeer ook flink op te warmen. Het overgrote deel van de straling wordt namelijk omgezet in warmte, terwijl bij een vochtigere bodem ook veel straling wordt omgezet in verdamping van warmte.

Vanaf woensdag 30’ers, donderdag op grote schaal tropisch.

Vanaf dinsdag wordt die opwarming in onze omgeving dan ook echt in stand gezet. Vandaag en morgen beperken de zomerse waarden van 25 graden en meer zich tot het zuiden van het land, maar op dinsdag wordt het overal, met uitzondering van het noorden en een smalle kuststrook, zomers warm. In het zuiden kan de temperatuur dan al stijgen naar 27-28 graden.

Op woensdag worden dan waarschijnlijk de eerste 30’ers gehaald, vooral in het oosten en zuiden van het land. In De Bilt lijkt het dan nog nét niet te gaan lukken, maar helemaal uitgesloten is het niet. Langs de kust en in het noorden is het door een wind van zee minder warm. De temperatuur ligt daar rond of iets onder 25 graden.

Op donderdag komt de temperatuur op grote schaal op tropische waarden van 30-32 graden uit. In het zuiden is een lokale 33’er niet uitgesloten, in het noorden is het weer wat koeler.

Op vrijdag en in het weekend kan de hitte nog wat verscherpen. Sommige weermodellen, waaronder het Amerikaanse weermodel, komen zelfs dagenlang uit op waarden van 35 en 36 graden in het zuiden en oosten. Het Europese weermodel is wat gematigder en houdt de temperaturen in het zuiden op 32-33 graden met alleen op zondag en maandag een uitschieter van (ruim) 34 graden.

Deze meer gematigde optie lijkt ons op dit moment het meest waarschijnlijk. Tropisch heet wordt het in ieder geval meerdere dagen op rij in het grootste deel van het land. En het is nog maar de vraag of het na die maandag ook gedaan is met de hitte en waarschijnlijk houdt de hitte dus tot met tenminste het begin van de nieuwe week aan.

Hittegolf in de maak

Van een hittegolf is sprake wanneer de temperatuur tenminste 5 dagen op rij boven de 25 graden uitkomt, waarvan het ten minste 3 dagen 30 graden of warmer is. Dit betekent dat de hittegolf op een aantal plaatsen in het zuiden waarschijnlijk vandaag al is begonnen. Op verschillende stations, waaronder Eindhoven en Maastricht, is het vandaag namelijk 25 graden geworden. Ook morgen wordt de 25 graden daar waarschijnlijk gehaald, waarna de echte hitte losbarst.

Afhankelijk van wanneer de eerste 30’er gehaald wordt (woensdag of donderdag), zal de regionale hittegolf vrijdag of zaterdag een feit zijn. Voor een landelijke hittegolf moet in De Bilt aan de hittegolf-eisen voldaan worden. Dat is waarschijnlijk op zijn vroegst zaterdag het geval. Een regionale hittegolf is vrijwel zeker, en op basis van de huidige berekeningen (en gezien de consistentie van de weermodellen de laatste dagen) is de kans op een landelijke hittegolf ook erg groot.

Droogte

Met de aanstaande hitte (die gepaard gaat met veel zon en niet of nauwelijks neerslag) wordt de toch al extreme droogte alleen maar nijpender. Het neerslagtekort kan het niveau van 2018 benaderen en mogelijk zelfs overschrijden. Door een combinatie van een gigantisch neerslagtekort en de laagstaande rivieren door gebrek aan smeltwater en de droogte in de Alpen, kan de droogte voor grotere problemen gaan zorgen dan in 2018.