Heel veel regen tegelijk: wat moet je ermee?

Gutsende dakgoten, overbelaste regenpijpen en grote plassen rond putten op straat: wat kwam het met bakken uit de lucht de laatste tijd. Hartstikke mooi zou je denken, want het was toch zo ontzettend droog? Dat was het zeker, maar dat is het eigenlijk nog steeds. Zo veel regen in korte tijd, dat is niet wat je wil. Hoe zit dat?

Na een periode van heel veel alarm slaan – door boeren, natuurbeschermers, waterschappen – leek alle regen die eraan kwam letterlijk een geschenk uit de hemel. Vandaag zien we de volgende alarmerende berichten al weer. “Als het weer een week niet regent, zijn we terug bij af,” zegt een Zeeuwse agrariër tegen het ANP. Ja, het hemelwater heeft eventjes geholpen. Veel boeren zien hun gewassen deze dagen mooi opbloeien. Tuinen maken overal weer een groene spurt. Op mijn eigen balkon zijn de ingezaaide plantjes, die al weken weigerden op te komen, nu toch ineens uit de aarde gekropen.

Maandsom

In de maand mei is er nu in heel Nederland grofweg tussen de 40 en 60 millimeter regen gevallen. Dat is precies de hoeveelheid die er gemiddeld valt in heel mei. Alleen: nu is het allemaal binnen een paar dagen naar beneden gestort. En daardoor gaat heel veel water verloren. Het stroomt gewoon weg via het riool, via sloten en kanaaltjes. En dat terwijl we het allemaal zo hard nodig hebben. Ook de vele rivieren die door Nederland stromen, brengen het water uiteindelijk naar zee. Veel beter zou het zijn als de regen een stuk geleidelijker zou vallen. Elke dag een beetje regen en een beetje zon, dat zou perfect zijn. Maar wat dat betreft hebben we het natuurlijk niet voor het zeggen.

Strijd tegen of voor het water

Verschillende partijen pleiten er dan ook voor om snel veel slimmer met onze neerslag om te gaan. Vreemd is het misschien wel: in Nederland zijn we wereldberoemd om onze strijd tegen het water. Water tegenhouden en zo goed mogelijk afvoeren, dat kunnen we inmiddels wel. Maar nu moet het eigenlijk compleet andersom. Het water dat er is, moeten we tegenwoordig juist proberen vast te houden. Dat is echt een hele andere gedachtegang, en het vraagt om een hele andere inrichting van het land op allerlei fronten. Tussen de akkers zie je tegenwoordig bijvoorbeeld vaak stuwdammetjes in de sloten staan. Zo loopt het water niet meteen weg, maar kan het land er wat langer gebruik van maken.

Bossen verbouwen

Maar de 'strijd' gaat niet alleen maar over landbouw. Ook de natuur heeft de laatste jaren ernstig te lijden onder droogte. Bossen bijvoorbeeld. Niet elk bos is even geschikt om met ons nieuwe klimaat om te gaan. Er gaan tegenwoordig bijvoorbeeld stemmen op om naaldbossen om te vormen tot loofbossen. Waarom? Ten eerste verdampen naaldbomen veel meer dan loofbossen. Er gaat op jaarbasis veel meer water verloren in een naaldbos dan in een loofbos. Bovendien is een loofbos een veel betere leefomgeving voor allerlei planten en dieren.

Er worden al wat proeven gedaan met de omvorming van naaldbossen naar loofbossen. Uit een pilot in Overijssel is gebleken dat als je een naaldbos van 50 hectare omvormt tot een loofbos, je in een jaar maar liefst 95.000 m3 water bespaart. Dat staat ongeveer gelijk aan 40 Olympische zwembaden vol.

Beheer met buffers

Ook worden er in verschillende natuurgebieden tegenwoordig zogenoemde ‘klimaatbuffers’ aangelegd. Delen van het landschap worden als een soort spons ingericht, om een overvloed aan regenwater te kunnen vasthouden, en zo een droge periode beter door te komen. Het gaat dan bijvoorbeeld om beekdalen, heidevelden, vennen en moerasachtige gebieden. Eigenlijk wordt hier het natuurlijke ‘beheer’ van het water hersteld. We laten water niet meer via aangelegde slootjes weglopen, maar via natuurlijke elementen komt het langzaam en geleidelijk in de grond terecht.

Riolen en wadi's

En ook in bebouwde gebieden is steeds meer aandacht voor de omgang met water. Steeds meer steden hebben bijvoorbeeld een apart hemelwaterriool. Het schone regenwater wordt dan anders afgevoerd dan het afvalwater uit woningen. Zo kan het schone water in de grond lopen. Ook zie je vaak dat nieuwe wijken anders worden ingericht met het oog op het klimaat. Regenwater wordt bovengronds afgevoerd naar greppeltjes, of zogenoemde wadi’s. Steeds om te zorgen dat regenwater in de grond terecht komt, en niet verloren gaat.

Zelf kun je natuurlijk ook wat doen. Een regenton in je tuin is al een heel simpel voorbeeld. Voor balkons bestaan ze trouwens ook. Want het is toch eigenlijk vreemd om je planten water te geven met brandschoon drinkwater. Buiten komt het gewoon gratis naar beneden vallen!