Hoe een wolk met Saharazand de verwachting liet mislukken

Net als ruim een jaar geleden op 22 februari 2021 kwam het Saharazand niet alleen, maar bracht ook bewolking met zich mee. Het gevolg was dat veel minder straling van de zon het aardoppervlak bereikte en de temperaturen stukken lager bleven dan verwacht. In plaats van de verwachte 18 of 19 graden werd het in het zuiden niet warmer dan 13 of 14 graden en de hoogste temperatuur in het land bedroeg uiteindelijk 14,8 graden op de vliegbasis Twenthe bij Enschede, waar de zon nog lang genoeg scheen. We tikten dus niet zoals verwacht de grens van 20 graden, maar die van 15 graden aan. Het gebeurt niet vaak dat we er met betrekking tot de verwachting van de temperaturen zover naast zitten.

Het kón gebeuren

Eerder deze week schreven we op deze site al over de mogelijkheid dat dit zou gebeuren. Als de zanddeeltjes in de lucht groot genoeg zijn, en de lucht waarin ze hangen vochtig genoeg, dan gaat het zand als condensatiekern fungeren voor de vorming van bewolking. Zag het er in de modelverwachtingen nog naar uit dat de lucht hiervoor niet vochtig genoeg zou zijn, in de praktijk bleek dit wel het geval. Op satellietfoto’s was ’s ochtends boven Frankrijk al te zien hoe de wolk met Saharazand met bewolking was volgelopen. Uit webcambeelden vanuit Parijs bleek duidelijk dat de zon daar niet meer doorkwam.

Omdat het bij ons op dat moment nog zonnig was, leek de kans op de verwachte temperaturen van tussen 14 en in het zuiden lokaal 18 graden nog wel aanwezig. We hebben wel vaker gezien hoe het kwik in Nederland, voorafgaand aan het binnendringen van een gebied met bewolking, snel opliep en toch nog de verwachte maximumwaarden haalde. Niets van dit alles bleek echter waar. Ook al scheen de zon, toch stokte de stijging van de temperatuur al snel. Dit had waarschijnlijk te maken met de zuidoostelijke wind van dat moment. Die voerde lucht aan vanuit de gebieden waar het Saharazand en de bijbehorende wolken al een (grote) rol speelden. Het was op die plaatsen veel kouder dan door de modelberekeningen verwacht. Die lucht kwam met de zuidoostenwind naar Nederland en zorgde er – terwijl de zon scheen – al voor dat het toch kouder bleef. Daarbij is het als meteoroloog blijkbaar ook lastig om je oorspronkelijke verwachting overboord te gooien. Uiteindelijk hebben we dat aan het begin van de middag toch gedaan.

Klassieke vormen

Op de satellietfoto’s waren de bij de in een zandwolk ontstane wolken behorende klassieke vormen duidelijk te zien. Ook van boven uit de ruimte bekeken, zagen de wolken er bruinig uit, door de grote hoeveelheden zand die zich erin ophielden. Voor de beleving was het spectaculairder geweest als de wolken zich niet hadden gevormd. Dan hadden we kunnen zien hoeveel moeite het de zon had gekost om door het zand in de lucht heen te schijnen. Nu was dat effect grotendeels weg. Het weer leek heel erg op dat van een gewone, bewolkte middag. Maar als je goed keek, zag je toch echt die bruinige en soms gelige gloed die bij de passage van de wolk met Saharastof hoorde. In het westen vielen tegen en in de avond ook een paar spatten regen. Die lieten op auto’s meteen Saharazand achter.

In de nacht trok vanuit het westen een koufront het land binnen dat het Saharazand weer naar het oosten verdrong. In het noorden viel op veel plaatsen tussen 1 en 2 millimeter regen. Op andere plaatsen waren het niet meer dan een paar spatten. In het water was het Saharazand duidelijk terug te vinden, zowel op auto’s, maar ook als je door de regen heen reed en de ruitenwissers aan had. Je zag dan duidelijk hoe behalve regenwater ook steeds weer Saharazand van de voorruit werd geveegd. In de regenmeter van Jannes Wiersema in Roodeschool was het regenwater in de regenmeter duidelijk troebel.

Vanaf vandaag weer overzichtelijk

Vanaf vandaag ziet het weer er opnieuw overzichtelijk uit. We gaan een volgende periode met zonnig lenteweer tegemoet. De nachten verlopen in het algemeen koud met de komende nacht op veel plaatsen zelfs lichte vorst. Overdag zorgt de felle zon ervoor dat het kwik snel oploopt. Morgen kan het in de middag tussen 14 en 16 graden worden, in het weekend schommelen de temperaturen rond 14 graden. Vanaf maandag doet het kwik er nog een stapje bij en komen we enkele dagen lang tussen 15 en 20 graden uit.