Hoe extreem wordt de hitte later in de week bij ons?

Geholpen door de droogte, die grote delen van Zuidwest-Europa nog steeds in de greep heeft, maar ook door een Sahara die al maandenlang warmer dan normaal is, is de zomer in het zuiden van Europa die jaar ongekend vroeg en fel uitgebroken. De eerste veertigers van het nieuwe jaar werden in Spanje al ]in mei aangetekend en inmiddels worden al in grote delen van Spanje, soms zelfs dagen achtereen, maximumtemperaturen van boven 40 graden bereikt, tot zelfs 44 graden in Andalusië aan toe.

Droogte

Nog even voor het geheugen: aan hoge temperaturen dragen de hoge zonnestand van dit moment, de daglengte en de droogte bij. Als de bodems en gewassen droog zijn (en dat zijn ze nu in het zuiden van Europa) gaat nauwelijks energie verloren aan het laten verdampen van water, maar wordt alle straling van de zon in warmte omgezet. Zo kan het extra warm worden. Verder helpt dalende lucht. Dalende lucht, horend bij hogedrukgebieden, warmt de bovenlucht op. En hoe warmer de bovenlucht is, hoe makkelijker het ook op leefhoogte opwarmt. Dat alles is nu allemaal in Zuid-Europa aan de hand. Tegelijk.

Omdat de komende dagen voor de kust bij Portugal een lagedrukgebied komt te liggen, wordt een deel van de hitte daar op transport naar het noorden gezet en komt boven het zuiden van Frankijk terecht. Ook daar kunnen de temperaturen later in de week tot in de buurt van 40 graden oplopen, wat daar ongekend is voor de junimaand.

Klapper

Een ander lagedrukgebied, in de buurt van de Britse eilanden, begint aan de warmte boven Zuid-Frankrijk te trekken. Daardoor wordt het ook bij ons de komende dagen vrijwel iedere dag een beetje warmer. De klapper komt rond het weekend, als het lagedrukgebied bij Portugal naar het noorden begint te trekken en de meest extreme warmte een duw naar het noorden geeft, in onze richting. Je ziet al meteen dat we hier met een complex samenspel tussen verschillende druksystemen te maken hebben. De precisie waarmee dit alles zich voltrekt, zal bepalen hoe extreem de temperaturen bij ons worden.

De rekenmodellen hebben het er al dagenlang lastig mee. Niet alleen vinden ze het moeilijk om te bepalen hoe warm precies de lucht is waar we in Nederland vanaf vrijdag mee te maken krijgen, ook zien we voortdurend verschillen van inzicht over hoe lang de warmte vervolgens gaat duren. Vooral de hoofdberekeningen zetten meer dan eens op een langere periode met warmte (of zelfs hitte) in. Dat terwijl de andere berekeningen op de achtergrond ons steeds willen doen geloven dat hert om een korte opstoot gaat.

Hoe warm wordt het bij ons?

Laten we met de eerste vraag beginnen: hoe warm wordt het bij ons uiteindelijk? Veel hangt af van het exacte moment waarop de warme lucht ons passeert (overdag of in de nacht), de windrichting op dat moment en de hoeveelheid zonneschijn als het zover is.

Het Amerikaanse model laat in zijn berekeningen de heetste lucht steeds in de nacht naar komende zondag passeren. Dan zou de temperatuur op een hoogte van 1500 meter in Limburg tot tussen 20 en 22 graden kunnen oplopen. De rest van het land doet het op datzelfde moment met enkele graden minder, het noorden zelfs met aanmerkelijk minder. Daar ligt al de overgang met minder warme lucht. Het Europese model, dat in zijn vorige berekeningen af en toe erg extreem was, is in zijn nieuwste run wat gematigder. Vooral zaterdag berekent dit model op een hoogte van 1500 meter boven Nederland temperaturen van 15 graden in het noorden tot 20 graden in het zuiden.

Zeewind

Om er een grondtemperatuur van te maken, kun je hierbij in juni tussen 16 en 18 graden optellen, afhankelijk van de hoeveelheid zon en de wind. Dat zou in het zuiden zaterdag potentieel temperaturen tot boven 35 graden kunnen opleveren en dat is erg heet. Omdat er nauwelijks wind is, kan wel een wind van zee opsteken die behoorlijk diep het binnenland binnendringt. En die zou het oplopen van de temperatuur later op de dag nog wat kunnen afremmen. Verder wordt ook een beetje bewolking berekend.

Voor het vervolg is het Europese model duidelijk. In de loop van de nacht naar zondag al en zondag overdag wordt de hete lucht met een paar regen- en onweersbuien het land uitgezet. Het Amerikaanse model laat de warmte langer treuzelen, vooral boven het oosten en zuidoosten van het land. Het zuidoosten komt zelfs tot 11 zomerse dagen op rij.