In bijna heel Europa grijpt droogte om zich heen

Volgens het klimaatprogramma Copernicus van de Europese Unie hebben we in Europa al sinds het begin van dit jaar met droogte te kampen. Begon het in het noorden van Italië, het zuidoosten van Frankrijk, delen van Roemenië en Hongarije, inmiddels beslaat het gebied dat onder één of andere vorm van droogte lijdt, vrijwel de gehele EU. Vooral in Frankrijk, Duitsland, het midden en zuiden van Italië, het zuiden van Griekenland, Kroatië, Bosnië-Herzegovina en op het Iberisch Schiereiland heeft de situatie zich de afgelopen tijd verder verscherpt. Ook de Britse eilanden en de Benelux doen steeds meer mee.

Lage waterstanden

Op heel veel plaatsen in Europa leidt de aanhoudende droogte nu in toenemende mate tot soms extreem lage waterstanden in de rivieren. De energiesector heeft in toenemende mate last van gebrek aan water in de stuwmeren. Het watertekort heeft dan ook gevolgen voor de stroomproductie. Grote bedrijven, die voor het koelen van hun systemen van rivierwater afhankelijk zijn, worden ook in toenemende mate getroffen.

Op steeds meer plekken mogen de landerijnen niet meer gesproeid worden en zijn de oogsten kleiner dan anders of mislukken zelfs. Ook in Nederland hebben we al met die situatie te maken, onder meer in Zeeland, Limburg en in de Achterhoek. Het gebied waar niet meer gesproeid mag worden kan zich ook bij ons de komende verder uitbreiden, zeker nu wij deze week de eerste hittegolf van deze zomer lijken te krijgen.

Bos- en natuurbranden

Verder heeft de natuur steeds meer te lijden onder de aanhoudend hitte en droogte. In de zuidelijke helft van Europa is het in veel landen de afgelopen weken al tot bos- en natuurbranden gekomen en dit gevaar breidt zich alleen maar verder noordwaarts uit. Copernicus gaat ervan uit dat we ook de komende 3 maanden in grote delen van Europa met drogere dan normale omstandigheden te maken zullen blijven houden.

Veroorzaker van het droge en warme weer in Europa is een hardnekkig hogedrukgebied dat sinds juli vrijwel voortdurend op de Oceaan ten westen van Ierland en het Verenigd Koninkrijk ligt. Het heeft daarbij vaak een uitloper naar het oosten, tot over het oosten van Europa. Een hoeveelheid zeer warme en droge lucht ligt aan de zuidflank van het Europese hogedrukgebied ingevangen en bedekt grofweg de zuidelijke helft van Europa. De gebieden verder naar het noorden, waaronder de Benelux, krijgen er ook af en toe mee te maken, als de warmte eens naar het noorden golft. Meestal duurt dat dan enkele dagen.

Storingen van de Oceaan

Storingen van de Oceaan, met hun wolken en regen, worden door het hogedrukgebied tot een noordelijkere koers gedwongen en trekken vooral in een baan van Groenland via IJsland naar het midden van Scandinavië. In deze strook regent het wel meer dan normaal en zijn de temperaturen in het algemeen gematigd. Ten noorden van de storingen verloopt het smelten van het ijs op Groenland en het zeeijs in het noordpoolgebied vergeleken met andere jaren tot nu toe relatief gematigd. Met een vrij compacte straalstroom om het poolgebied heen weet koudere lucht zich in die regio’s tot nu toe redelijk goed te handhaven en valt het aantal uitbraken van warmte, vanuit het zuiden het poolgebied in tot nu toe mee.

De weerssituatie bij ons lijkt op die aan de andere kant van de Oceaan, waar ten westen van de VS op de Grote Oceaan ook steeds een groot hogedrukgebied ligt. Ook daar worden storingen ver naar het noorden gedwongen. Grote delen van vooral het westen en zuiden van de VS hebben hierdoor met een vaak al jarenlang droogte te maken. Ook hier staan de rivieren vaak (record)laag en daalt het water in de stuwmeren steeds verder.

La Niña

De drukverdeling, zoals die nu al langere tijd is, lijkt voor een belangrijk door La Niña beïnvloed te worden, die nu zijn derde opeenvolgende jaar is ingegaan en voorlopig aanhoudt. Ook het warme water van ons deel van de Atlantische Oceaan lijkt van invloed te zij. In beide factoren komt, met straks het winterhalfjaar op komst, weinig verandering.