's Nachts weer écht donker - Grijze nachten voorbij
Vorige week zondag werd het ook op de noordelijkste plek van het land 's nachts weer volledig donker. Hè, maar 's nachts is het in ons land toch altijd donker?! Op zich klopt dat, maar in een bepaalde periode, van ergens in mei tot eind juli, gaat de zon niet verder dan 18 graden onder de horizon. Hierdoor blijft het de hele nacht schemeren; vooral aan de noordelijke horizon is er een blauwachtige gloed te zien. De nachten in deze periode worden ook wel de grijze nachten genoemd. Nu zijn de grijze nachten voorbij en worden de dagen vrij snel weer korter.We kennen 3 verschillende schemerfasen. De eerste schemerfase, die direct na de zonsondergang en vlak voor zonsopkomst voorkomt, wordt de burgerlijke schemering genoemd. Hierbij bevindt de zon zich minder dan 6 graden onder de horizon. Op dit moment heb je nog geen kunstmatige lichtbron nodig om buiten goed te kunnen zien.
De tweede schemerfase, nautische schemering, vindt plaats als de zon zich tussen 6 en 12 graden onder de horizon bevindt. Op dit moment wordt het lastig om objecten te onderscheiden en worden de eerste sterren zichtbaar. Als de zon tussen de 12 en 18 graden onder de horizon staat spreken we van astronomische schemering, en staat de zon meer dan 18 graden onder de horizon, dan is het volledig donker.
Uiterste noorden 27 grijze nachten meer dan uiterste zuiden
Hoe noordelijker je zit, hoe extremer het verschil tussen de langste en kortste dag is. In de zomer geldt dus ook dat het in het noorden langer licht is dan in het zuiden. Ook blijft het in het noorden in het zomerhalfjaar langer schemeren. Zo begon de eerste grijze nacht in het uiterste noorden van Nederland op 14 mei, terwijl dat in het uiterste zuiden van Limburg pas op 27 mei gebeurde. De laatste grijze nacht vond in het zuiden alweer op 16 juli plaats, terwijl in het uiterste noorden van het land op 30 juli voor de laatste keer sprake was van een grijze nacht. In totaal waren er in het uiterste noorden dus 27 grijze dagen meer dan in het uiterste zuiden van ons land.
Dagen worden vrij snel korter
Inmiddels wordt de periode waarin het licht is alweer vrij snel korter. Op dit moment neemt de daglichtlengte namelijk met ruim 3 minuten per dag af en tot 21 september neemt dat toe naar 3:48 minuten. De zon gaat nu al 40 minuten eerder onder dan op de langste dag.
Extremen nog groter verder naar het noorden
Verder in het noorden van Europa, bijvoorbeeld in Noorse hoofdstad Oslo, blijft het tot 21 augustus nog schemeren in het holst van de nacht. Van halverwege mei tot begin augustus werd het daar zelfs niet donkerder dan de nautische schemerfase.
Ga je nog verder naar het noorden, boven de poolcirkel, dan blijft de zon afhankelijk van hoe noordelijk je zit zelfs dagen- tot maandenlang boven de horizon. In het noorden van Europa heeft de middernachtzon al wel weer plaatsgemaakt voor nachten waarin de zon wél ondergaat, maar echt donker wordt het daar 's nachts nog allerminst. In bijvoorbeeld Tromsø wordt het namelijk nog niet donkerder dan de civiele schemerfase. Op Spitbergen blijft de zon tot 25 augustus zowel overdag als 's nacht boven de horizon.
