Sneeuw in juni: het gebeurde vandaag precies 47 jaar geleden in 1975

Die 2e juni 1975 wordt nog steeds als een unieke dag gezien in de weerhistorie van het Verenigd Koninkrijk. Een lagedrukgebied dat vanaf Schotland naar het zuidoosten trok en aan zijn westflank een flinke bel met Arctische lucht met zich meebracht, was er de oorzaak van dat het in Schotland, Engeland en Wales op veel plaatsen tot winterse buien kwam. Eigenlijk gebeurde dat van Schotland in het noorden tot in Devon in het zuiden. En ook in steden als Londen en Cambridge werd die dag winterse neerslag gemeld.

Het bijzondere van de situatie was dat het koufront die dag tijdens de vroege ochtenduren passeerde, op het koudste moment van de dag dus. En koud was het, want voorafgaand aan de passage van de neerslagzone had het op veel plaatsen enkele graden gevroren. Begon de ochtend her en der met nog wat zon, vooral in het midden van Engeland rond steden als Leeds en Birmingham trok het al snel dicht en begon het te regenen. De temperaturen, die eerst vlotjes waren opgelopen, begonnen in de neerslag weer snel te dalen.

Dikke vlokken

Vooral op de wat hoger gelegen plaatsen, zo vanaf 200 meter, ging die regen al snel over in sneeuw. De mensen van toen wisten niet wat ze zagen. Voordat ze hun ogen konden uitwrijven, was de lucht gevuld met dikke vlokken die bijna recht en geruisloos naar beneden vielen. Je hoorde alleen het druppen van de bomen. Hier en daar werd het ook wit. Dankzij de koude neerslag bleven de temperaturen laag en in de loop van de dag nam het neerslaggebied die kou mee naar het zuiden, zodat het op meer plaatsen kon sneeuwen.

In het op 300 meter hoogte in het Peak District (tussen Birmingham en Leeds) gelegen plaatsje Buxton in Derbyshire bij voorbeeld viel zo’n 2 tot 3 centimeter. Er zou die dag een cricketwedstrijd gehouden worden tussen Derbyshire en Lancashire, maar die kon door de sneeuwval geen doorgang vinden. Er is een beroemde krantenfoto van, waarop je twee toeschouwers ziet die verbaasd over ‘the cricketgrounds’ lopen, die door de dikke sneeuwvlokken van dat moment (mooi te zien) helemaal wit zijn geworden.

Schotland lokaal 10-15 centimeter

Ook op andere plaatsen in vooral de wat hogere gelegen delen van met name het midden en noorden van Engeland en Schotland werd het wit. De Schotse hooglanden werden plaatselijk door een sneeuwlaag met een dikte van tussen 10 en 15 centimeter bedekt.

Nederland was ondertussen ook al enkele dagen in de ban van de koudere lucht die onze omgeving op 29 mei vanuit het noorden had bereikt. Dat gebeurde tussen een hogedrukgebied bij Groenland en een lagedrukgebied boven Scandinavië met een noordwestelijke wind. De aangevoerde lucht was ook bij ons opmerkelijk koud. Op een hoogte van 1500 meter vroor het even bijna 5 graden. Werd het op donderdag 29 mei in het zuiden nog 19 graden, in het noorden was het die dag met 11 a 12 graden al bekeken.

Op 30 mei werd het na een nacht met temperaturen die op veel plaatsen tot in de buurt van het vriespunt daalden niet meer warmer dan 10 tot 12 graden. De laatste dag van mei was, na een nacht met hier en daar zelfs lichte vorst, met 10 tot 14 graden nauwelijks warmer. In de nacht naar 1 juni vroor het opnieuw op een aantal plaatsen licht, in de nacht naar 2 juni daalde het kwik in Almen zelfs tot -1,2 graden, nog altijd het record voor de eerste decade van juni. Overdag werd het op 1 juni 10 tot 13 graden, op 2 juni een graadje warmer.

Bladeren bevroren aan de bomen

In die dagen zaten de bladeren ’s ochtends vroeg gewoon bevroren aan de bomen, vertelden mijn ouders later. Zelf kreeg ik daar niet veel van mee omdat ik met een hersenvliesontsteking in het ziekenhuis lag. Die tweede juni kwam vanuit Schotland dus een aparte depressiekern richting Nederland afzakken. Daar waar het koufront de Britse eilanden overdag passeerde, kwam Nederland in de avond aan bod. Het systeem passeerde met buien en had ook bij ons nog steeds een hoeveelheid erg koude lucht bij zich.

Omdat de wind bij ons voorafgaande aan het koufront vanuit het zuiden waaide, en dus niet van zee, kon de temperatuur tijdens de buien flink dalen. Zoals in Huizen. Daar wees de thermometer om 12.30 uur nog 14,6 graden, maar tijdens de buien werd het steeds een beetje kouder. Zo was het om 18.00 uur nog slechts 4,5 graden en een half uur later waren tussen de regendruppen de eerste sneeuwvlokken te zien. Nog weer tien minuten later was de regen zelfs helemaal in (natte) sneeuw overgegaan. Er vielen dikke vlokken.

Ook uit andere plaatsen in Nederland en dan vooral van de hoger gelegen delen van de Veluwe kwamen meldingen van kortdurende natte sneeuwval. Of het ergens ook wit is geworden, vertelt het verhaal niet. Maar alleen al dat het in juni sneeuwde, maakt van deze dag een hele bijzondere. Eén ook die in de jaren daarna nooit meer herhaald is.

Lange hittegolf

Ook op 3 juni was het nog koud met temperaturen die in het zuiden zelfs niet boven 10 graden uitkwamen. Daarna werd het warmer en na de passage van een warmtefront vanuit het zuidwesten stegen de temperaturen op vrijdag 6 juni alweer op veel plaatsen tot tussen 22 en 24 graden. Het zou de opmaat zijn naar een warme zomer met een langdurige hittegolf tussen 29 juli en 15 augustus. Deze hittegolf is met zijn lengte van 18 dagen nog altijd de langste die we in De Bilt sinds het begin van de metingen hebben gehad.