Stoken voorlopig nog niet heel hard nodig

De energieprijzen gaan al maanden door het dak, de inflatie is van een belachelijk niveau en steeds meer Nederlanders raken in de problemen. Allerlei (overheids)maatregelen bieden lang niet voor iedereen soelaas en het einde is niet in zicht. Waar velen van ons zich normaalgesproken verheugen op een strenge winter met vorst, sneeuw en ijs, zal dat dit jaar een stuk minder zijn.

Zon en wind helpen

Maar vooralsnog werkt het zachte, zonnige weer tenminste nog een beetje in ons voordeel. Ook de wind doet de laatste dagen een flinke duit in het zakje. We horen aan alle kanten dat mensen de verwarming nog amper hebben aangezet dit najaar. Dat is ook niet zo gek na zo’n bijzonder warme periode, waarin het buitenshuis vaak warmer was dan binnen. Ook de nachten zijn de laatste tijd nog allesbehalve koud. Inmiddels dalen de temperaturen wat. Maar op een dag als vandaag is ’s nachts de temperatuur in huis misschien een graadje of twee gedaald, maar de zon warmt je huis in de ochtend al snel weer op. De verwarming kan wel weer uit blijven.

Dat blijft natuurlijk niet de hele winter zo. De zon krijgt de komende tijd steeds minder kracht, het zal niet elke dag hard waaien, en uiteindelijk kan het niet anders dan dat de temperaturen verder naar beneden gaan. Prijsplafonds of compensatieregelingen gaan niet voorkomen dat er toch een hoop geld uitgegeven moet gaan worden aan het warm houden van je huis.

Energieweerbericht

Kunnen we niet wat slimmer met gunstig weer omgaan? Met die gedachte werd deze week het energieweerbericht gelanceerd. Aan de hand van de weersverwachting wordt daarin een idee gegeven wat er gebeurt met de beschikbaarheid van wind- en zonne-energie en hoe het energieverbruik zal zijn. En er worden tips gegeven. Er werd hier en daar wat gegniffeld om dit nieuwe initiatief. Tuurlijk: dat je ook een extra trui aan kunt trekken, dat kunnen de meesten van ons ook wel bedenken. Andere handigheidjes zijn intussen ook steeds meer gemeengoed. Maar hoe direct het weer de beschikbaarheid van (groene) energie kan beïnvloeden, is waarschijnlijk helemaal niet zo algemeen bekend.

Groene momenten

Hoe harder het waait, en hoe meer de zon schijnt, hoe meer energie er opgewekt wordt. Dat is logisch, zul je denken. Op dat moment hoeven (grijze) energiecentrales dus minder hard te draaien om aan de totale vraag te voldoen. Je kunt dus gebruik maken van al die groene, schone energie door juist op die momenten je wasmachine te laten draaien, of je auto op te laden. Het komt zelfs wel eens voor dat de wind en de zon zó veel energie opleveren, dat er meer energie beschikbaar is dan wordt gebruikt. Dat heeft zelfs wel eens geleid tot een negatieve prijs voor stroom.

Extreme sport

Bij sommige energieaanbieders kun je tegenwoordig een dynamisch contract afsluiten, waarmee de prijs per dag – en voor stroom zelfs per uur – kan variëren. Als je in staat bent om je verbruik zelf te timen, kan dat gunstig zijn. Zo kun je momenten uitkienen waarop er veel goedkope energie beschikbaar is en de vraag relatief laag is. Als het flink waait en/of het heel zonnig is, kan dat een ideaal moment zijn om je elektrische auto op te laden. Veel mensen maken er nu al een sport van om zo min mogelijk energie te verbruiken; met zo’n dynamisch contract zou dat haast een extreme sport worden.

Waarom is wind- en zonne-energie niet spotgoedkoop?

Ondertussen rijst steeds vaker een andere vraag: waarom heeft dat gunstige weer zo weinig effect op de prijzen? Als de wind of de zon zoveel energie opwekken dat er soms zelfs een overschot is, zou het dan niet spotgoedkoop moeten zijn? Zo werkt het helaas (nog) niet. Ten eerste: als je groene energie afneemt bij jouw energieleverancier, betekent dat niet dat uit jouw stopcontacten andere stroom komt dan bij je buurman die dat niet heeft. Duurzame energie beslaat in Nederland ongeveer een derde van het totaal. Dat aandeel stijgt de laatste jaren flink, maar nog steeds komt de meeste energie uit ‘grijze’ bronnen, zoals gas. Het grootste obstakel is dan ook dat de stroomprijs – of die nu groen is of niet – bepaald wordt aan de hand van de gasprijs. Energieleveranciers moeten dat bovendien van tevoren voor een langere periode inkopen, en zitten dus nu ook nog met dure voorraden. Hier heeft zelfs een af en toe negatieve stroomprijs nauwelijks invloed op.

Voor een gewone consument klinkt dat natuurlijk heel wrang. Die zon die daar maar gratis staat te schijnen, en al die wind die ons gewoon maar aan komt waaien. En toch is het duurder dan ooit. Gelukkig gebeurt er veel op de energiemarkt, en zo’n beetje alles beweegt in de richting van schonere, duurzamere en ook goedkopere energie. Voor nu helpen de weersomstandigheden in elk geval bij ons eigen verbruik.

Ook de komende tijd hoeft dat nog niet hard te stijgen. Voorlopig is het nog steeds zacht voor de tijd van het jaar. Langzaam dalen de temperaturen deze week wel wat, maar op de langere termijn lijkt dat niet door te zetten. Een voorzichtige blik naar eind volgende week laat weer temperaturen van 15 a 16 graden zien. Voorlopig hoeft die kachel nog geen overuren te draaien.