Foto gemaakt door Pieter Bliek - De duinpan op de Boschplaat op Terschelling. Medewerker Jaap de Jong van Staatsbosbeheer (links) en Karel Holvoet staan bij het meetpunt. - De duinpan op de Boschplaat op Terschelling. Medewerker Jaap de Jong van Staatsbosbeheer (links) en Karel Holvoet staan bij het meetpunt.
Foto gemaakt door Pieter BliekDe duinpan op de Boschplaat op Terschelling. Medewerker Jaap de Jong van Staatsbosbeheer (links) en Karel Holvoet staan bij het meetpunt.De duinpan op de Boschplaat op Terschelling. Medewerker Jaap de Jong van Staatsbosbeheer (links) en Karel Holvoet staan bij het meetpunt.
Nu

Vrieskoujagers bejagen vorst tijdens Hondsdagen, maar hebben nog niet beet

Vorst tijdens de Hondsdagen: het is in Nederland nog nooit officieel vastgelegd. Niet op een hoogte van anderhalve meter, evenmin aan de grond. Vrieskoujagers Pieter Bliek en Karel Holvoet zouden hier maar wat graag verandering in willen aanbrengen. Op meer dan 25 plaatsen in de duinen aan de kust en op de Wadden hebben ze weerstationnetjes geplaatst in de hoop dat zij diegenen zijn die als eerst wel de vorst tijdens de Hondsdagen betrappen. De spanning stijgt.

Gisternacht, de nacht naar 28 juli dus, kon het zomaar zover zijn. Het klaarde in de avond mooi op, de wind viel weg en de temperaturen in de duinpannekes begonnen als een speer te dalen. Zou het nu dan eindelijk zover zijn? En toen gooiden opkomende wolken alsnog roet in het eten.

Het werd al met al een spannende nacht. In de loop van de avond al, na 21:30 uur dook de temperatuur vooral in de duinpannen van Camperduin en Castricum aan Zee snel omlaag. Om 23:34 uur werd in Castricum de minimumwaarde van 3,17 graden gemeten. Daarna klom de temperatuur weer snel. Oorzaak hiervan was de vanuit het zuidwesten opkomende bewolking. 

Stagneren of oplossen

Eerst hoopten de vrieskoujagers nog dat de bewolking ten zuiden van IJmuiden zou stagneren of anders door de invloed van het hogedrukgebied deels zou oplossen. Op de satellietbeelden was niet goed te zien of het hoge of om lagere bewolking ging. Hoge bewolking heeft niet zoveel invloed op de uitstraling. Helaas bleek het toch dikkere, middelbare bewolking te zijn en in de duinpannen roet in het eten gooide. Verdere uitstraling en afkoeling werden erdoor tegengehouden.

Als gevolg van de bewolking, die vanuit het zuiden kwam opzetten, werd het in de duinpannen bij Santpoort en Den Haag niet veel kouder dan respectievelijk 8,68 en 6,49 graden, ook op een hoogte van op 10 cm. Omdat Camperduin een van de meest noordelijke duinpannen is waar Bliek en Holvoet meten, kwam de bewolking daar iets later aan. Hierdoor werd het hier op 10 centimeter met 3,08 graden om 00:06 uur nog een fractie kouder dan in Castricum aan Zee. 

De kater was de volgende ochtend groot toen de vrieskoujagers bij hun live-stations zagen dat het nergens had gevroren. En dat terwijl de potentie voor nachtvorst in de duinpannen zeker aanwezig was. Wat opviel, was dat alleen Terschelling de gehele periode van bewolking gevrijwaard bleef. Daar waar Texel en Vlieland nagenoeg de gehele nacht onder een dik wolkenpakket schuilgingen, bleef de lucht boven Terschelling schoon. Hierdoor kon de afkoeling hier tot even voor zonsopkomst doorgaan. Dat is mooi te zien aan de temperatuurcurve van het KNMI-meetstation op Terschelling-West. Om 06:10 uur werd het hier op 10 centimeter 5,1 graden.

Groot verschil

Op 22 juni werd het op ditzelfde KNMI-station 4,2 graden op 10 centimeter. In de duinpan bij de Boschplaat vroor het toen 1,6 graden. Dat leverde een verschil van maar liefst 5,8 graden op tussen het KNMI-station en de duinpan van de vrieskoujagers aldaar. Trek je die 5,8 graden verschil af van de 5,1 graden van de nacht naar 28 juli, dan zou je ook op vorst uitkomen.

Reden genoeg om boswachter Anno Smit te vagen om naar de Boschplaat af te reizen en in de duinpan daar de datalogger uit te lezen. Hij was bereid om op pad te gaan. Helaas blijkt het ook hier op 28 juli niet tot vorst te zijn gekomen. De laagste temperatuur op 10 centimeter werd om 04:59 uur gemeten en het was op dat moment +2,1 graden. Geen vorst dus, ook niet op Terschelling. En dat ondanks de wolkeloze hemel en het windstillen weer.

De duinpan op Terschelling was, ondanks dat er geen vorst werd geregistreerd, met zijn minimumtemperatuur van +2,1 graden wel de koudste plek van het land. In Eelde bleef de minimumtemperatuur op 10 centimeter met 2,2 graden net een tiende hoger.

Dank aan de boswachter

Het blijft voorlopig dus nog wachten op de eerste, geregistreerde vorst ooit in de periode van de Hondsdagen. Omdat het stabiele en vaak droge weer de komende weken in grote lijnen lijkt aan te houden en de wind nog vaker noordelijk is, doen zich vast opnieuw kansen voor. In elk geval heel veel dank aan boswachter Anno Smit voor het uitlezen van de datalogger.

Reinout van den BornChef Redactie