Winter voorbij: op naar de winter

Wát een week hebben we achter de rug, en dat in december. Honderdduizenden mensen op de schaats, hier en daar een schitterende witte wereld, en temperaturen ver onder nul. In het hele land lukte het om ijsbaantjes te maken. Zelfs verschillende grote plassen lagen dicht, waar de meer ervaren schaatsers c.q. waaghalzen volop van hebben genoten. Enorme vlaktes met prachtig zwart ijs, kou, en een zonnetje erbij; wat wil je nog meer?

Er is inmiddels niets meer over van dit alles. De laatste gladheid verdween vanochtend al vroeg en daarmee verdween het laatste wat ons nog aan winter deed denken. Wind, regen, en flink stijgende temperaturen hebben het inmiddels overgenomen. De ijsvloeren liggen er vanochtend al bijzonder treurig bij. Voor wie geen winterfan is, zijn de temperaturen de komende tijd in elk geval een stuk aangenamer. Ook van perikelen als spekgladde wegen of een kwartier lang ijs van je autoruiten bikken, is de komende week geen sprake.

Het goede nieuws

Het is voorlopig zelfs boterzacht. Flink zachter dan gemiddeld voor de tijd van het jaar. Bijna elke dag komen we de komende tijd boven de 10 graden uit, soms tot 13 graden in het zuiden van het land. Dat betekent natuurlijk ook dat de verwarming minder hard hoeft te werken, wat ook voor veel mensen als muziek in de oren zal klinken.

En er is meer goed nieuws. Komende woensdag is een dag waar een heleboel mensen naar uit kijken. Niet omdat het winterseizoen dan echt begint, maar omdat het de kortste dag van het jaar is. Vanaf die dag, 21 december, wordt de daglichtperiode elke dag weer een klein beetje langer. In het begin zul je daar overigens nog weinig van merken. Het gaat in eerste instantie maar om seconden. Zeker als het zo grijs is als de komende dagen, is er nog weinig lichts aan.

Zonnewende

De kortste dag van het jaar is de dag waarin de tijd tussen zonsopkomst en zonsondergang het kortst is. Komende woensdag is dat om precies te zijn 7 uur en 44 minuten. Omdat de aarde een beetje scheef staat, draaien wij op het noordelijk halfrond in de winter wat van de zon af. Daarom krijgen we minder licht; het allerminste licht is er dus op die kortste dag. We noemen dat de winterzonnewende. Dit jaar is het exacte moment van de zonnewende om 22.48 uur. Dit is ook het begin van de (astronomische) winter.

Rondom de kortste dag

Dat betekent niet dat de zon op die dag ook het vroegst opkomt, en het laatst ondergaat. Dat loopt niet helemaal gelijk. Dat heeft te maken met de ellipsvormige baan van de aarde. Er zit een periode rondom die kortste dag van ongeveer drie weken. Die begint met het weer later ondergaan van de zon, waar al een paar dagen geleden mee zijn begonnen. Het eindigt met het weer eerder opkomen van de zon. Dat punt bereiken we pas in de eerste dagen van januari. Vanaf dat moment wordt er aan beide kanten weer iets van de lange nachten afgesnoept.

Winterweer?

Kunnen we dan in de ‘echte’ winter ook nog wat winters weer tegemoet zien? Op de korte termijn in elk geval niet, zoals je hierboven al kon lezen. Als we iets verder vooruit blikken, zien we de ‘pluim’ langzaam weer een dalende lijn opzoeken. Voor de kerstdagen raken de koudere opties steeds verder in de minderheid, maar rond de jaarwisseling lijkt het wel weer wat kouder te worden. Voorlopig lijkt het bij wat lichte vorst te blijven, dus aan een volgende schaatsweek hoeven we nu nog niet te denken. Maar goed; een kleine (of grote) winterse verrassing is sowieso nog niet uit te sluiten; eigenlijk moet het allemaal nog beginnen.